Cechy
Stowarzyszenia rzemieślnicze powstałe na przełomie XI i XII w. w Europie Zachodniej , a w 2. poł. XIII w. w Polsce (w związku z kolonizacją miast na prawach niemieckich), dla ochrony interesów rzemieślników w warunkach konkurencji.
I. Dzieje
Cechy zarówno ze względu na cel, jak i strukturę organizacyjną nawiązywały do tradycji korporacji z okresu schyłku cesarstwa rzymskiego, do związku rzemieślników dworskich oraz do bractw religijnych.
Pierwsze cechy powstały we Włoszech już w X w. (Pawia, Mediolan, Wenecja); w poł. XIII w. wpływy ich we Francji i Włoszech były tak silne, iż opanowały wszystkie niemal dziedziny produkcji przemysłowej; wg. E. Boileau w Paryżu było wówczas 101 cechów rzemieślniczych, a w Wenecji ok. 140; szczyt rozwoju cechów przypada na XVI w.; w wyniku powstania nowych rynków zbytu dzięki odkryciom geograficznym i integracji politycznej mniejszych księstw w większe organizmy narodowe (co spowodowało rozwój handlu i techniki oraz rzemiosła) wzrosło znaczenie cechów przemysłowych. Upadek silnej organizacji cechowej nastąpił w XVII - XVIII w.; spowodowany był on nieumiejętnością przystosowania się do nowych warunków gospodarczych, nie wyzyskaniem możliwości zbytu i nowych technik produkcji, obrona monopolu produkcji, a ponadto powstanie nowych organizacji społeczno-gospodarczych (m.in. stowarzyszenia czeladników); czeladnicy, wędrują po innych miastach i krajach dla zapoznania się z technikom wytwórcza, zdobywali lepsze umiejętności wykorzystania zdobyczy technicznych i dlatego często walczyli o wcześniejsze wyzwolenie się spod kurateli pracodawców utrudniających im zdobycie tytułu mistrzowskiego z tej przyczyny dochodziło do buntów, które nasilały się w całej Europie Zachodniej, a także w Polsce.
W Polsce cechy rozwijały się w 2 poł. XIII w.; w pocz. XIV w. Wrocław miał 29 cechów, a w końcu XIV w. Kraków - 25. Znane są najstarsze statuty cechowe ze Szczecina (1312) i Wrocławia (1314) oraz przekazy o walkach czeladników z mistrzami we Wrocławiu (1329), Gdańsku (1394) i Krakowie (1397); największy rozkwit cechów
nastąpił w końcu XV w. - Gdańsku, Lwowie, Poznaniu, Toruniu, Lublinie, a zwłaszcza we Wrocławiu i Krakowie co potwierdza Kodeks przywilejów cechów krakowskich, sporządzony około 1505 przez B. Behema. Szlachta walczyła z cechami zarzucając im sztuczne podwyższanie cen na wyroby rzemieślnicze; w związku z tym ogłoszono 1423,
1538 i 1550 zniesienie cechów (czego nie wprowadzono w życie). W XVII i XVIII w. nastąpił upadek cechów na który wpłynęły zjawiska o zasięgu ogólnoeuropejskim oraz specyficznie polskie m.in. wojny szwedzkie i kozackie, niszczące kraj, a także egoistyczna i krótkowzroczna antymieszczańska polityka szlachty, która zdobyła w tym czasie całkowitą przewagę polityczna w kraju. Monopol cechów w zakresie produkcji rzemieślniczej zniesiono ostatecznie w okresie Królestwa Kongresowego (1816, 1821). Organizacje rzemieślnicze w XIX i XX w. nie mają nic wspólnego z cechami (korporacjami) średniowiecza., które ostatecznie przestały istnieć na początku XIX w. Nowa forma organizacji rzemieślniczych, nawet jeżeli używają nazwy cech nie są organizacjami samorządowymi, lecz formą koncesjonowania warsztatów rzemieślniczych przez Państwo (w Polsce od 1946).
II. Struktura
Organizacja cechowa, wyrażająca średniowiecze uporządkowana i statyczna gospodarkę, była odpowiednikiem modelu zamkniętego gospodarstwa miejskiego, wytwarzającego dla potrzeb miasta oraz okolicznych ośrodków wiejskich; dzięki usuwaniu konkurencji chroniła przed nadprodukcja, która przy wąskim rynku zbytu mogła być katastrofą dla arsztatów wytwórczych. Nie była jedynie korporacją przemysłową, ale obejmując całokształt życia zawodowego i rodzinnego swych członków, w tym również funkcje rel. upodobniała się pod pewnym względem do - bractw kościelnych.
Członkami cechu byli samodzielni rzemieślnicy (mistrzowie cechu), którzy rozporządzali własnymi środkami produkcji; zatrudniali oni uczniów, których wynagrodzeniem było zdobywanie umiejętności zawodowej i utrzymanie (czasem płatne), oraz czeladników (towarzyszy cechowych), którzy byli pracownikami najemnymi, ale po zdobyciu dpowiednich środków dla założenia własnego warsztatu i zdania egzaminu mistrzowskiego mogli się usamodzielnić. Różnice społeczne miedzy mistrzem, czeladnikiem i uczniem złagadzane były przez włączanie ich do wspólnej rodziny mistrza, co symbolizowało jedność życia rodzinnego i zawodowego; w sensie dalszym do cechów należała także rodzina mistrza, w której uprzywilejowane miejsce zajmował jego syn, jeśli uczył się tego samego rzemiosła (możliwość szybszego usamodzielnienia się). Na utrzymanie stopnia zamożności mistrzów miały wpływ postanowienia statutowe, które ograniczały rozbudowę warsztatu pracy, jak i nadmierne tempo produkcji. W Polsce przyjęto strukturę cechów z wzorów niemieckich, z czasem jednak w kolegium mistrzów wyodrębniła się grupa starszych i grupa młodszych. Charakter wyznaniowy cechu w sprawiał, że często nie przyjmowano do niego osób o innych przekonaniach religijnych ani członków innych wyznań chrześcijańskich (-cerkiewne Bractwa).
III. Funkcje
Cechy w pełnieniu swych funkcji gospodarczych kierowały się doktryną chrześc., respektując chrześcijańskie
zasady moralne i religijne.
Z uwagi na zamknięty rynek zbytu (miasto i najbliższy okręg rolniczy), który był mało pojemny, dostosowanie wielkości i jakości produkcji cechu do potrzeb konsumpcyjnych było możliwe dzięki monopolowi wytwórczemu, jaki posiadały.
Reglamentacja produkcji w granicach samorządu cechowego była zgodna ze scholast. nauką społ., domagającą
się od publ. władzy zagwarantowania obywatelom środków gospodarczych wystarczających do uczciwego życia, a ponadto zapewnienia mistrzom i czeladnikom środków utrzymania. Mimo uciążliwego czasu pracy w dni powszednie
(np. w Polsce w końcu średniowiecza 15 godz., w XVI i XVII w. - 17 godz., a w niektórych gałęziach produkcji od
świtu do zmierzchu) ściśle respektowano przepisy zakazujące pracy w niedzielę oraz w święta -roku liturgicznego, których w Polsce było ok.50; w wigilię świąt pracę kończono przed nieszporami; winnych nadużyć surowo karano; przestrzegano również przerw na posiłki, które uczniowie i czeladnicy spożywali w domu mistrza.
W dziedzinie zawodowej i obyczajowej obowiązywało przestrzeganie chrześcijańskich zasad moralnych ; cechy zwalczały fałszowanie i niedbałe wykonywanie towaru, a od członków wymagały przestrzegania czystości
obyczajów i świadczeń miłości bliźniemu. Ze składek wpłacanych do kasy cechowej, a także z kar pieniężnych stworzono fundusz na cele charytatywne, na usługi pogrzebowe opiekę nad chorymi, wdowami, starcami i
zubożałymi, na pomoc w razie klęsk losowych, na pożyczki dla członków cechów.
Organizacje cechowe zobowiązywały członków do udziału w życiu religijnym do przestrzegania zasad moralnych jak i obecność na nabożeństwach cechowych. Każdy cech miał swego patrona i związany był z określonym kościołem, w którym posiadał własną kaplicę lub ołtarz (fundował go, zdobił i opiekował się nim, a obok ołtarza stawiał skrzynkę na świece z którymi członkowie cechu brali udział w procesji teoforycznej), własną chorągiew z wizerunkiem św. patrona, ławki kolatorskie; bednarze czcili św. Firmina, blacharze, murarze i ślusarze - Piotra Apostoła, cieśle i stolarze - Józefa Oblubieńca, cukiernicy - Macieja Apostoła, dekarze - Jakuba Mniejszego, farbiarze i garbarze - Szymona Apostoła, garncarze - Fabiana, Justa i Rufina, kaletnicy i rymarze - Bartłomieja Apostoła, kamieniarze - Szczepana,
kołodzieje - Katarzynę Męczennicę, koszykarze - Antoniego Pustelnika, kowale - Longinę lub Barbarę, krawcy - Marcina z Tours, młynarze - Mikołaja, piekarze - Annę, piwowarzy - Ludgarda, puszkarze - Barbarę, rzeźnicy - Łukasza Ewangelistę lub Bartłomieja Apostoła, sukiennicy - Pawła Apostoła, lub Błażeja i Ambrożego, siodlarze - Jerzego, szewcy - Kryspina i Kryspiniana, złotnicy - Eligiusza; dzień patrona był świętem, które obchodzono uroczyście w kościele (nieszpory, msza św. procesja) oraz we wspólnocie cechowej. W Polsce cechy upodobniały się niekiedy do bractw kościelnych; w większych miastach niektóre cechy zgodnie z tradycją, obchodzą uroczyście swe święto patronalne.
Cechy pełniły również ważne rolę społeczno-polityczną; jako najsilniejsze organizacje w obronie miasta brały udział w samorządzie miejskim, często opanowały go całkowicie, mimo silnej konkurencji organizacji kupieckich zw. gildiami; w Polsce cechy nie odegrały jednak wybitnej roli z uwagi na większe wpływy szlachty. Pełniły również funkcje wojskową jako pogotowie zbrojne obrony miasta; każdy cech miał swą część murów miejskich lub basztę, którą musiał utrzymać w należytym stanie, oraz zakupić i przechowywać sprzęt wojenny.
Strzeszewski Cz., CECHY [w:] Encyklopedia Katolicka T. II, Lublin 1985, s. 1376-1379.
ZAPIS :
Kurca Aleksander, O Przemyśle, jego historycznym postępie i wpływ na bieg cywilizacji
[w:] Biblioteka Warszawska 1841 ;
Jaka była dawniej Polska - Ku nauce i przestrodze braci swoich, Kraków 1848 ;
----------- 1860 -----------
Cechy [w:] Encyklopedia Powszechna (t. 4), Nakład, druk i własność Orgelbrand
Warszawa 1860, s. 971-984 ;
Włocławek [w:] Encyklopedia Powszechna (t. 11), Warszawa 1863 ;
Surowiecki W., O upadku przemysłu i miast Polskich. Uwagi o cechach, Kraków 1861 ;
Stupnicki H., Imieniospis poległych i straconych ofiar Powstania 1863 i 1864 r., b. m.
i d. wydania ;
Kolumna Z., wstęp Bolesławita B. Pamiątka dla Rodzin Polskich. Krótkie wiadomości
biograficzne o straconych na rusztowaniach, rozstrzelanych, poległych na placu boju, oraz
zmarłych w więzieniach na tułaczce i na wygnaniu Syberyjskim 1861 - 1866. Kraków 1868 ;
----------- 1870 -----------
Makowiecki A., Przemysł i rzemiosło u nas za dawnych czasów. Warszawa 1876 ;
Makowiecki A., Przemysł drobny w Królestwie Polskim. Warszawa 1879 ;
----------- 1880 -----------
Włocławskie Bractwo Sztuki Strzeleckiej z kuszy, [w:] Borucki M., Ziemia Kujawska
pod względem Historycznym, jegraficznymarchologicznym, ekonomicznym i statystycznym.
zeszyt 9, 10, 11 i 12, Włocławek 18823, s. 299, 302-303. Patrz więcej
http://www.kpbc.umk.pl/dibra/documetadata?from=directory&id=17155
Rudnicki W., Pogadanki o rozwoju klasy rzemieślniczej w Królestwie Polskim
Warszawa 1887 ;
Cechy Rzemieślnicze s. 106, Majstersztyki s. 285, Szkoły rzemieślnicze s. 587
[w:] Kołaczkoroski J., Wiadomości Tyczące się Przemysłu i Sztuki w Dawnej Polsce
Kraków 1888. Reprint w zbiorach autora ;
Pawiński A., Dzieje Ziemi Kujawskiej t. I-V, Warszawa 1888. Reprint w zbiorach autora ;
----------- 1890 -----------
Cechy Rzemieślnicze - Włocławek [w:] Chlebowski B., Słownik Geograficzny Królestwa
Polskiego i innych Kręgów Słowiańskich (t. 13), Warszawa 1893 , s. 700-703 ;
Bractwo Strzeleckie - Włocławek [w:] Chlebowski B., Słownik Geograficzny Królestwa
Polskiego i innych Kręgów Słowiańskich (t. 13), Warszawa 1893 , s. 702-703 ;
Natanson L., Rady dla rzemieślników ku zachowaniu zdrowia. Warszawa 1896 ;
Sokołowski A., Inlender A., Dzieje Polski Ilustrowane Dziedzictwo Narodowe ilustracje
artystów polskich ... t. 1 - 9 Wiedeń 1896. Reprint w zbiorach autora ;
Wernic H., Co i jak robią rzemieślnicy. Opis rzemiosła dla młodzieży. Warszawa 1898 ;
Czeladnik [w:] Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana (t. 13) Warszawa 1899 ;
----------- 1900 -----------
Cechy [w:] Gloger Z., Encyklopedia Staropolska Ilustrowana, Warszawa 1900 ;
Bracia krawcy i Bracia szewcy, - stowarzyszenie założone w XVII wieku we Francji [w:]
Chełmicki Z., Podręczna Encyklopedia kościelna, Zeszyt 54-55, Tom V i VI, (B-C). Warszawa
1905, s. 107-108. Patrz też Encyklopedia Katolicka, Lublin 1985, ..." Inicjatorem ruchu był
Michel Henry Buch (1598-1666); ... zwrócił uwagę na niekorzystne warunki życia młodzieży
rzemieślniczej: w Luksemburgu, Metzu i Paryżu opiekował się grupami szewców, dążąc do
pogłębienia ich religiność i podniesienia poziomu życia", ... . s. 1007 ;
Mańkowicz J., Ustawa Chrześcijańskiego Towarzystwa Rzemieślników i Przemysłowców
Polskich pod wezwaniem św. Józefa w Włocławku, założonego dnia 12 listopada 1905 r.
Druk H. Neuman w Włocławku. Włocławek 1905. stron 16 ;
Cechy [w:] Chełmicki Z., Podręczna Encyklopedia Kościelna, Warszawa 1905, s. 347-348 ;
Ustawa Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Włocławskich Rzemieślników w Włocławku
założonego dnia 11.11.1906. Nr 38 członek Tow. Wzaj. Pom. Włocławskich Rzemieślników
Moszczyński Jan, przyjęty dnia 01.11.1906 (założyciel). Zarząd: Prezes ..., Sekretarz ... .
Zawiera 18 paragrafów. W zbiorach CRR we Włocławku ;
Galińska M., Miasta i cechy w dawnej Polsce. Warszawa 1906 ;
Nominacja Wielkopolskiego [w:] Od manifestacji 1859 roku do chwili współczesnych
wydarzeń [w:] Sokołowski August, Dzieje Porozbiorowe Narodu Polskiego. Warszawa
około 1909. W zbiorach autora ;
Rada Stanu [w:] Od manifestacji 1859 roku do chwili współczesnych wydarzeń [w:] Sokołowski
August, Dzieje Porozbiorowe Narodu Polskiego. Warszawa około 1909 . W zbiorach autora ;
------- 1910 -------
Rębalski Cz., O zgromadzeniach rzemieślniczych w Królestwie Polskim. Wyciąg ze
zbiorów przepisów administracyjnych Królestwa Polskiego z cz. 2 tomu 1. Warszawa 1910 ;
Muzeum rzemieślnicze, Warszawa, Chmielna 72 ... [w:] Kalendarz Kujawianin na
rok 1913, s. 106 ;
Chodyński S. Rozporządzenie Komisji Dobrego Porządku w mieście Włocławku roku
1787 uczynione, Włocławek 1913 ;
Sto lat ustawy zgromadzeń rzemieślniczych w Królestwie Polskim, wymienione są też
Instytucje Rzemieślnicze Społeczne z wykazem imiennym i spis Zgromadzeń Rzemieślniczych
Warszawskich z wykazem imiennym majstrów, Warszawa 1916. W zbiorach CRR we
Włocławku ;
Wyciąg z przepisów o obowiązkach czeladzi i o karach za niewypełnienie takowych.
[w:] Książka Rzemieślnicza - Czeladnika kunsztu ... Włocławek 1916. W zbiorach autora ;
Baranowski I., Przemysł polski w XVI wieku. Obszerna monografia nie tyle przemysłu
ile raczej opracowanie traktujące o poszczególnych gałęziach polskiego rzemiosła epoki
odrodzenia. Wydawca M. Arcta, Warszawa 1919, s. 182. W zbiorach autora ;
----------- 1920 -----------
Statut Chrześcijańskiego Towarzystwa Rzemieślników i Przemysłowców Polskich w
Włocławku ... zdolność prawna ... Warszawa dnia 07.09.1920, wciągnięto do rejestru
Stowarzyszeń i związków pod nr 43 Warszawa 07.09.1920 - Kierownik oddziału Godlewski
zawiera 34 paragrafy. Warszawa 1920 . W zbiorach CRR we Włocławku ;
Statut Centralnego Towarzystwa Rzemieślniczego (CETERZEM). Zawiera 24 paragrafy
z końcowym zapisem, Warszawa 05.04.1921, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w/z
Kuczyński. W zbiorach CRR we Włocławku ;
Pietkiewicz Z., Rzemiosło w Polsce. Warszawa1925 ;
Technika. Rzemiosło. [w:] Redakcja: Muszkowski J., Przewodnik księgarski 1925.
Warszawa 1925 ;
Szczęsny W., Szkolnictwo zawodowe Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 1925 ;
Barwiński B., Wyproszenie od kart śmierci w dawnym prawie polskim w XVI-XIX w.
[w:] Pamietnik Historyczno-Prawny pod red. Dąbrowskiego P., Tom II - zeszyt 1.
Lwów 1925,. W zbiorach autora ;
Statut Cechu Rymarzy Siodlarzy i Tapicerów w Włocławku, Włocławek 1928 ;
Arentowicz Z., Z Dawnego Włocławka, Włocławek 1928 ;
Regulamin Sądu Polubownego Cechu BEDNARSKIEGO w Lipnie. Zawiera 32 paragrafy
Grudziądz 1928. W zbiorach CRR we Włocławku ;
Statut Cechu Stolarzy w Kowalu. Zawiera 55 paragrafów, zatwierdzony Warszawa
22.07.1929. W zbiorach CRR we Włocławku ;
Spis Członków Kurkowych Bractw Strzeleckich [w:] Księga Jubileuszowa Bractwa
Kurkowego w Poznaniu 1253 - 1929, Poznań 1929 , s. 129-199 ;
Otwarcie Izby Rzemieślniczej na województwo Warszawskie z siedzibą we
Włocławku ... [w:] Kronika Diecezji Włocławskiej Nr. 12 grudzień 1929, s. 254.
Poświęcenie i wręczenie Sztandaru szwadronowi "Dzieci Kujawskich" Włocławek
dn. 22.01.1919 r. [w:] Księga Pamiątkowa 4 Szw. 4 P. Uł. Zaniemeńskich "Dzieci Kujawskich"
Nakładem II-go Zjazdu B. Ochotników 4 Szw. 4 P. Uł. 1929, s. 51 ;
----------- 1930 -----------
-Komisja Dokształcania Zawodowego [w:] Logi B., Sprawozdanie z Gospodarki Miejskiej na
rok Budżetowy 1929/30, Włocławek 1930.
Samolewicz W., Co wszyscy rzemieślnicy powinni wiedzieć o obowiązujących ustawach
i rozporządzeniach dotyczących rzemiosła. Włocławek, marzec 1930
Otwarcie Izby Rzemieślniczej na woj. Warszawskie z siedzibą we Włocławku,
[w:] Wydawnictwo-Bracia-Piotrowscy Włocławek, Kujawianin Informator Handlowo-
Przemysłowy, 1930, s. 124-130 ;
Bezpartyjny blok współpracy z Rządem, Przemysł, handel i rzemiosło po przewrocie
majowym, Warszawa ok.1930 . W zbiorach autora ;
Włocławek, [w:] Księga adresów Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu,
rzemiosła i rolnictwa rok 1930, Warszawa 1930 , s. 2050 - 2059 ;
Dekanat, Włocławski Pow. Włocławski - Woj. Warszawskie 1. Stołeczne miasto Włocławek,
[w:] Rocznik Diecezji Włocławskie na rok 1930, Włocławek 1931, s. 41-43, 45 ;
Rzemieślniczy charakter miasta i cechy Włocławskie [w:] Morawski M., Monografia
Włocławka, Włocławek 1933 ;
Herbst S., Toruńskie Cechy rzemieślnicze - zarys przeszłości, Toruń 1933 ;
Kurs rzemiosła ślusarskiego w pytaniach i odpowiedziach, Izba Rzemieślnicza
w Włocławku 1933 ;
Organizacje młodzieży pracującej. Zadania i metody, Warszawa 1934 ;
Organizacje Rzemieślnicze , Działalność Izby Rzemieślniczej [w:] Sprawozdanie
Izby rzemieślniczej we Włocławku za rok 1933, Włocławek 1934 ;
Hauszyld W., O Izbach rzemieślniczych i ich związku, Warszawa 1934 ;
Stan gospodarczy poszczególnych grup rzemieślniczych , Organizacje rzemieślnicze
[w:] Sprawozdanie Izby rzemieślniczej w Włocławku za rok 1934, Włocławek 1935 ;
Protokół zdawczo-odbiorczy (zdający: Zarząd Chrześcijańskiego Towarzystwa
Rzemieślników i Przemysłowców Polskich we Włocławku, Przejmujący: Zarząd Związku
Rzemieślników Chrześcijan we Włocławku) Włocławek, dnia 30 kwietnia 1935. Maszynopis.
W zbiorach CRR we Włocławku ;
Streszczenie wykładów wygłoszonych na dwudniowym Kursie dla przewodniczących
Komisji Egzaminacyjnych i Kwalifikacyjnych w dniu 1 - 2 grudnia 1935 r. we Włocławku
Izba Rzemieślnicza we Włocławku, brak daty, patrz więcej Szkoły i Kursy ;
Organizacje rzemieślnicze, Działalność Biura Organizacyjno-Handlowego Rzemiosła
[w:] Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1935, Włocławek 1936 ;
Statut Cechu Rymarzy, Siodlarzy, Tapicerów i Powroźników we Włocławku.
zawiera 40 paragrafów i Aneks Władza nadzorcza nad Cechami, Włocławek 1936.
W zbiorach CRR we Włocławku ;
Bernstein I., Rzemiosło żydowskie w Polsce, Warszawa 1936 ;
Treść Pojęcia : RZEMIOSŁO. [w:] Sokołowski K., Rzemiosło, Nakładem Izby Rzemieślniczej
w Kielcach, Kielce 1936, s. 33 ;
Ogólne położenie Rzemiosła , Spółdzielczość [w:] Sprawozdanie Izby rzemieślniczej
we Włocławku za rok 1936, Włocławek 1937 ;
Radliński J., O nauce rzemiosła i wychowaniu młodzieży rzemieślniczej, Izba
Rzemieślnicza w Łucku 1937. http://stas2000.webpark.pl/W.w.internet.doc ;
Bragg W., Stare Rzemiosła a Nowe Nauki, Warszawa 1935 . W zbiorach autora ;
Stan rzemiosła w Polsce. Opracowany w zarysie przez Związek Izb Rzemieślniczych RP
na podstawie badań własnych i sprawozdań Izb Rzemieślniczych za 1936. Na prawach
rękopisu.., Warszawa 1938 ;
Rzysko J., Rzemiosło Warszawskie i jego mistrzowie (praca i święto rzemiosła)
Warszawa 1938 ;
Ehrenberg Z., Istota ustroju, granice gospodarcze i społeczne rzemiosła
Warszawa 1938 ;
Handel Cechy [w:] Bruckner A., Dzieje Kultury Polskiej (t. 3), Warszawa 1939 , s. 477-481;
Słownik nazw pracowników w przemyśle i rzemiośle, Warszawa1939 ;
Cech, [w:] Encyklopedia Staropolska Tom I, Warzszawa 1939, s. 137-144 ;
----------- 1940 -----------
Verzeichnis der deutschen Industrie Handwerks u. Handelsbetriebe in Leslau a. d.
Weichsel, (Wykaz Niemieckiego Przemysłu, Rzemiosła i Handlu we Włocławku nad Wisłą)
Włocławek około 1942, ksero w zbiorach autora ;
Niemiecka Izba Rzemieślnicza we Włocławku (Handwerk Kammer 1940-1945)
[w:] Sąd Powiatowy we Włocławku z 10.04.1963. W zbiorach CRR we Włocławku ;
Trembecki J., Rzemiosło i cechy w dawnej i współczesnej Polsce, Kraków 1948 ;
Prawa i obowiązki mistrza i ucznia ... , Poznań 1949. W zbiorach autora ;
Simiński E., Województwo Pomorskie, [w:] Stare Rzemiosła Polskie w okresie wojny
1939-1945, [w:] Księga Rzemiosła Polskiego, Łódź 1949 ;
Ks. Staszak F., Kultura Rzemieślnika Polskiego, Bydgoszcz 1946 ;
Powiat Włocławski [w:] Księga Rzemiosła Polskiego, Łódź 1949 ;
Ślesiński W., Fałszerze rzemiosła artystycznego, Wrocław 1949 ;
----------- 1950 -----------
Goetzen B., Rzemiosło w Ustroju Kapitalistycznym Warszawa 1952 ;
Tymieniecki K. Organizacja Rzemiosła wczesno-średniowiecznego a geneza miast
polskich, Warszawa 1955 ;
Mączak A., Samsonowicz H., Zientara B., Z dziejów rzemiosła polskiego. Warszawa 1957 ;
----------- 1960 ------------
Komitet Redakcyjny Biblioteki Tysiąclecia Rzemiosła Polskiego ... Polskie zabytki cechowe
Archiwalia, Warszawa 1961 ;
Esmony T., Guldan Z., Statuty i przywileje cechów Bydgoskich z lat 1434 - 1770,
Bydgoszcz 1963 ;
Walka szewców włocławskich [w:] Perlikowski Cz., Kozłowski Cz., Kapłan B.,
Z Rewolucyjnych Tradycji Włocławka, Bydgoszcz 1965.
Zakłady usługowe [w:] Laguna S., Monografia Powiatu Włocławskiego,
Włocławek 1968, s. 327-329 ;
Staszyński E., Polityka oświatowa caratu w Królestwie Polskim 1864 - 1914.
Warszawa 1968 ;
----------- 1970 -----------
3 listopada 1452 powstaje cech szewski, [w:] Karczewski Z., Kubiak W., Dzieje
Włocławka - Kronika. Bydgoszcz 1971, s. 14 ;
[1929] Utworzono Izbę Rzemieślniczą we Włocławku, której zasięg działania obejmuje
23 powiaty województwa Warszawskiego (z wyłączeniem stolicy) [w:] Karczewski Z.
Kubiak W. Dzieje Włocławka - Kronika. Bydgoszcz 1971, s. 40 ;
Kiryk F., Cechowe rzemiosło metalowe zarys dziejów do 1939 r. Biuro Wydaw. Komit.
Drobnej Wytwórczości Kraków: Cech Rzemiosł Metalowych. Kraków-Warszawa 1972 ;
Kołodziejczyk R., Grabkowski R., Zarys dziejów kapitalizmu w Polsce. Warszawa 1974 ;
Kaczyński E., Tak zwane przeżytki feudalne i kapitalizm regionalny w Królestwie
Polskim w drugiej połowie XIX wieku, [w:] Miedzy feudalizmem a kapitalizmem. Studia
z dziejów gospodarczych i społecznych . Wrocław 1976 ;
Pustuła Z., Liczebność proletariatu rzemieślniczego, [w:] Polska Klasa robotnicza. Zarys
dziejów t. I, cz. 2: Lata 1870-1918 ... , Warszawa 1978 ;
----------- 1980 -----------
Izba Rzemieślnicza we Włocławku [w:] Kotowski Wojciech, Rzemiosło Bydgoskie
I Izby Rzemieślnicze W Regionie Pomorskim w Okresie Międzywojennym.
Bydgoszcz 1980, s. 16-17
Na II Międzynarodowym Kongresie Rzemieślniczy w Paryżu , 7-14 czerwca 1931 r. Polskie
organizacje rzemieślnicze reprezentował m. in. Jaroszewski K., z Izby Rzemieślniczej
we Włocławku - Perlińska A., Rzemiosło w dokumencie archiwalnym (omówienie
wystawy) [w:] 60 lat Izby Rzemieślniczej w Bydgoszczy 1920-1980, Bydgoszcz 1982, s. 65
Pruszyński M., Karta Praw i Obowiązków rzemieślnika, Kwalifikacje Zawodowe w rzemiośle
Warszawa 1982 ;
Grochulska B., Pruss W., Z Dziejów Rzemiosła Warszawskiego, Warszawa 1983 ;
Kuźmak K., Bractwa Kościelne [w:] Encyklopedia Katolicka (t. 2), Lublin 1985. W zbiorach
autora ;
Bartoszewskiego K. Cechy [ w:] Encyklopedia Katolicka (t.2), Lublin 1985. W zbiorach autora ;
Kuźmak K., Szegda M. Cerkiewne Bractwa [w:] Encyklopedia Katolicka (t.3), Lublin 1985.
W zbiorach autora
Gruszczyńska M., Pawlak M., Strajk szkolny we Włocławku w 1905-1907 roku
[w:] Kujawy Wschodnie i ziemia dobrzyńska w dobie rewolucji, Włocławek 1987, s. 37.
Landau Z., Rzemiosło Polskie w latach 1936-1939, [w:] Drobnomieszczaństwo
XIX i XX wieku pod red. Kowalskiej-Glikman t. 2. Warszawa 1988 ;
Wykaz Mieszkańców (terminatorów i czeladników) zaangażowanych w Powstaniu
Styczniowym, [w:] Tadeusz Kieloch - praca zbiorowa, Z Dziejów Powstania Styczniowego
na Kujawach i Ziemi Dobrzyńskiej, Warszawa 1989, s. 190-194 ;
Wykaz Powstańców Straconych we Włocławku i Mieszkańców (czeladników) miasta
poległych w bitwach, [w:] Tadeusz Kieloch - praca zbiorowa, Z Dziejów Powstania Styczniowego
na Kujawach i Ziemi Dobrzyńskiej, Warszawa 1989, s. 194-196 ;
Noty biograficzne ... - włocławskich rzemieślników [w:] Lisiecki J., Rody i Działacze
Rzemiosła Pomorza i Kujaw, Bydgoszcz 1989, s. 25, 31, 53, 59, 76, 91, 99, 106, 128, 130,
132, 144, 161, 173, 185 i 186 ;
----------- 1990 ----------
Najdus W., Rodzina i domownicy rzemieślnika polskiego w latach 1772-1918
na podstawie materiałów małopolskich, [w:] Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku
Studia o rodzinie, pod red. Laskiewiczowej J. t. 9. Warszawa 1991 ;
Kowalska-Glikman S., Życiorysy rzemieślników warszawskich, i ich działalność
zawodowa, społeczna i polityczna na przełomie XIX i XX wieku [w:] Drobno
-mieszczaństwo XIX i XX wieku, pod red. Kowalskiej-Glikman . t. 3, Warszawa 1992 ;
Zaremska H., Niegodne rzemiosło: kat w społeczeństwie Polskim XIV-XVI w. Warszawa 1986 ;
Librowski S., Inwentarz Realnych Dokumentów Archiwum Diecezjalnego
we Włocławku Dokumenty Samoistne. t. 3 lata 1416 - 1770 Włocławek 1995 ;
Marszałek A. Opactwa i klasztory Europy, Twój Styl 1999 ;
Bokota P., Cechy rzemieślnicze we Włocławku w okresie przedrozbiorowym
(XVI-XVIII w.), [w:] Włocławek. Dzieje miasta..., t. 1: Od początku do 1918 r., pod red.
Staszewskiego J., Włocławek 1999 ;
Bokota P., Cechy rzemieślnicze we Włocławku w okresie zaborów (1793-1918)
[w:] Włocławek. Dzieje miasta t. 1: Od początków do 1918 r., pod red. Staszewskiego J.,
Włocławek 1999 ;
----------- 2000 -----------
Górski Z., Encyklopedia Urzędów i Godności w Dawnej Polsce, Warszawa 2000 ;
Kalinowska D., Wiliński Tadeusz (1926-1999) - (rzemieślnik - branża kowalska)
[w] Rocznik Muzealny Tom VIII, Włocławek 2000, s. 197
Rzemiosło [w:] Historia i Kultura Żydów Polskich - Słownik, WSIP 2000 , patrz więcej www.diapozytyw.pl/pl/site/slownik_terminow/rzemioslo/ ;
Struktura Zawodowa mieszkańców [w:] Hofman-Kupisz J., Włocławek w 1787 roku
Zabudowa miasta i struktura majątkowo-społeczna mieszkańców, Włocławek 2001 , s. 35-36
oraz str. 11, 12, 14, 18, 19, 25, 29, 32, 37, 46 ;
...Kujawski Klub Wioślarsko-Rzemieślniczy, [w:] Kobendza R., L.. Zarys 80 - letniej
działalności Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich, Warszawa 2001, s. 259.
Stan majątkowy włocławskich instytucji [w:] Hofman-Kupisz J., Włocławek w 1787 roku
Zabudowa miasta i struktura majątkowo-społeczna mieszkańców, Włocławek 2001, s. 43-45 ;
Bokota P., Cechy rzemieślnicze we Włocławku w latach 1918-1939, [w:] Włocławek
Dzieje miasta ..., t. 2: Lata 1918-1998, pod red. Staszewskiego J., Włocławek 2001 ;
Bibliografia Historii Polski XIX i XX wieku (t.3: 1865-1918) -hasło: 2268, 4737,
Warszawa 2000 ;
Redakcja: Knyt A., Wancerz-Gluza A., Prywaciarze 1945-89, Warszawa 2001 ;
Szczepkowska-Naliwajek K., Bibliografia Historii Rzemiosł Artystycznych w Polsce
w czasach Średniowiecza ... Toruń 2003 ;
Frątczak W., Kościół Św., Jana Chrzciciela we Włocławku, Włocławek 2002 ;
Dziki T., Rzemiosło [w:] Przemysł włocławski w latach 1870-1918, Toruń 2004, s. 35-49 ;
Bimler-Mackiewicz E., Znaki Cechowe i ich funkcje na ziemiach polskich, Warszawa 2004 ;
Wielkopolska brać cechowa w okresie staropolskim, Gniezno 2005 ;
Wolnomularstwo "Drobnomieszczańskie", [w:] CHajn L., Polskie Wolnomularstwo
1920 - 1939, Warszawa 2005 ;
Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku (notka o Cechu i zakładach rzemieślniczych)
[w:] Księga Polskiego Rzemiosła - Regiony - Pomorze i Wielkopolska,
Bydgoszcz 2005, s. 58, 239, 245, 250, 252 i 253.
Kowal, Młynarz, Garncarz, Kołodziej, Bednarz, Cieśla, Szewc, ... [w:] Siatkowski J.,
Słowiańskie Nazwy Wykonawców Zawodu w Historii i Dialekcie, Warszawa 2005 ;
Sobczak R., Jakubowski Józef, (1909-1991), rzemieślnik działacz społeczny, inicjator budowy
"DOMU RZEMIOSŁA" we Włocławku [w] Włocławski Słownik Biograficzny t. 3.Włocławek 2005 ;
Cieślak M., Świtalski Władysław, (1904-1980), rzemieślnik, właściciel zakładu jubilersko
-grawerskiego. [w:] Włocławski Słownik Biograficzny t. 4, Włocławek 2006 s. 159 ;
Rulka K., Mańkiewicz Józef, (1876-1940), ksiądz wychowanek Seminarium Duchownego we
Włocławku, działacz społeczny, założyciel chrześcijańskich stowarzyszeń robotniczych
i rzemieślniczych we Włocławku, [w] Włocławski Słownik Biograficzny t. 4, Włocławek 2006 s.96
Sobczak R., Kwiatkowski Wacław Antoni (1929-1995), inżynier, starszy cechu, działacz
polityczny i społeczny, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego
we Włocławku [w] Włocławski Słownik Biograficzny t. 4. Włocławek 2006 s. 75 ;
Skuza Z., A., OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA, Ginące zawody w Polsce, Muza 2006 .
W zbiorach autora ;
Sobczak R., Ziółkowski B., Kaliski Fabian [w:] Kazimierz Wielki Oraz Niepospolici Z Kowala I
Okolic, Włocławek-Kowal 2006 , s. 93 ;
Ziółkowski B., Tajne Nauczanie i Konspiracyjna Działalność Kulturalna na Kujawach
wschodnich i w ziemi dobrzyńskiej (powiat lipnowski) w latach 1939-1945, Włocławek 2006
Baranowska A., Żydzi włocławscy i ich zagłada 1939-1945. Wydawnictwo Naukowe
Grado, Toruń wrzesień 2005, s. 30, 32, 37-39, 42, 48-50, 52 i 129 ;
Sprengel B., Policja Państwowa a przestępczość w powiecie włocławskim
w latach 1919-1939, Włocławek 2006, s. 218, 221, 243, 266-267, 274-275 ;
Ziółkowski B., Kujawski Związek Polityczno-Literacki i Kujawskie Stowarzyszenia
Społeczno-Literackie na Kujawach Wschodnich w Latach Okupacji Niemieckiej
1939 - 1945, Toruń 2006, s. ... 304 ... . ;
Kunikowski S., Kultura Sztuka Nauka we Włocławku na Kujawach wschodnich i ziemi
dobrzyńskiej w latach 1945 - 1998, Włocławek 2006, s. ... 102, 156, 169, 315, ... ;
Winiarski A., Dymy nad Cyganką, PHU "LARS-ANTYKI" Włocławek 2006 ;
Prokopiak-Lewandowska A., Przemysł i rzemiosło, [w:] Dzieje Miasta Kowala w latach
1918-1945, Wydawnictwo Naukowe Grado, Toruń 2006 ;
Boczarski J., Dzieje Włocławka kronika wydarzeń w latach 1970-2005 część I 1970-1989
Włocławek 2006 ;
CZASOPISMA JEDNODNIÓWKI i Kalendarze od 1832 r.
Pamiętnik Rolniczo-Technologiczny Poświęcony Gospodarstwu Wiejskiemu
i Domowemu Sztukom, Rzemiosłom i Rękodzielniom, Warszawa 1832, 1834 ;
Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza www.zoltowscy.org.pl/kwartalnik/27/dzialalnosc_franciszka.html Warszawa
grudzień 1871 ;
Zamykanie zakładów ... fryzjerskich i felczerskich [w:] Ostatnie Wiadomości nr 106
Włocławek 16.04.1915 ;
Na zebraniu w Magistracie dnia 13 listopada zostali przyjęci na mistrzów Cechu piekarskiego
p. Węgorowski Jan, Truszczyński Bolesław i Kwiatosiński Władysław na czeladników wyzwoleni
zostali Mroziński Kazimierz i Jąkalski Antoni [w:] Słowo Kujawskie, wtorek 15.11.1921, s. 3
Dla naszej Młodzieży... delegaci Sokołów, Towarzystwa Rzemieślniczego ... [w:] Mazowsze
Płockie i Kujawy, kwiecień 1927 ;
Chronić zabytki cechowe, które przestaną istnieć. [w:] Gazeta Przemysłowo-
Rzemieślnicza, Tygodnik, Warszawa - Poznań - Bydgoszcz, 23.10.1927 , s. 11.
-Krzewski S., Rozwój Samorządu m. Włocławka w Polsce Odrodzonej, Włocławek 1926
s. 90, 104, 111, 112, 114-116, 217, 222, 223, 225, 226, 229
Uchwały Rzemieślników ... W toku walnego zebrania rocznego Chrześcijańskiego Towarzystwa
Rzemieślniczego i Przemysłowców ... powzięto szereg uchwał. Uchwały dotyczą zorganizowania
rzemieślniczej spółdzielni mieszkaniowej we Włocławku ... , [w:] Życie Włocławka i Okolicy Nr 2
z lutego 1929 r. s. 30
Wojewódzka Izba Rzemieślnicza we Włocławku [w:] Życie Włocławka i Okolicy Nr. 9
z listopad 1929 ;
Izba Rzemieślnicza we Włocławku [w:] Kalendarz Kujawianin, Włocławek 1930 ;
Przywileje miasta Włocławka i inne dokumenty [w:] Życie Włocławka i Okolicy Nr. 2
z miesiąca luty 1930 ;
Czarnecki P., Przywileje miasta Włocławka i inne dokumenty-dokończenie [w:] Życie
Włocławka i Okolicy Nr. 3-4, - marzec -kwiecień 1930 ;
Morwski M., Materiały űródłowe do dziejów Włocławka w Archiwum Kapituły
Katedralnej Włocławskiej [w:] Życiu Włocławka i Okolicy Nr. 6 z wrzesień-grudzień 1930 ;
Morawski M., Materiały űródłowe do dziejów Włocławka w archiwum Kapituły
Katedralnej Włocławskiej [w:] Życie Włocławka i okolicy Nr.1, styczeń 1931 ;
Morawski M., Materiały űródłowe do dziejów Włocławka w archiwum Kapituły
Katedralnej Włocławskiej-dokończenie,[w:] Życie Włocławka i okolicy Nr.2-3 z miesiąca
luty - marzec 1931 ;
O udział rzemiosła w uroczystościach płowieckich. Odezwa Izby Rzemieślniczej
we Włocławku, [w:] Express Kujawski, środa 23.09.1931 r. s. 4. ;
Ruch Spółdzielczy - Organ Związku Żyd. Towarzystwa Spółdzielczego w Polsce
Nr. 11 Listopad 1931, strona LXVI ;
1903 - 1933, Jednodniówka Ku Upamiętnienia Trzydziestolecia Ruchu
Chrześcijańsko-Społecznego we Włocławku, Nakładem Zarządu Okręgowego
Chrz. Zw. Zaw. we Włocławku, Włocławek 1933 ;
Rzemieślnicy Powstańcy i Zesłańcy 1863 r. [w:] Tygodnik Rzemiosło Nr 3, z 20.01.1935 ;
Muzeum Rzemiosła i Sztuki Stosowanej [w:] Tygodnik Rzemiosło Nr 12 z 24.03.1935 ;
Zgon Józefa Piłsudskiego, Żałoba Rzemiosła Polskiego - Kondolencje: Izba Rzemieślnicza
we Włocławku [w:] Tygodnik Rzemiosła Nr 20 z 19.05.1935 ;
O czystość rąk w pracach społecznych, [w:] Tygodnik Rzemiosło nr 24 z 16.06.1935 ;
Wykaz szkół zawodowych rzemieślniczych II. Okręg Izby Rzemieślniczej we
Włocławku [w:] Tygodnik Rzemiosło Nr 37 z 15.09.1935 ;
Dyrektor Jan Łazarewicz [w:] Zjazd Dyrektorów Izb Rzemieślniczych, [w:] Tygodnik
Rzemiosło Nr 41, z 13.10.1935
Testament własnoręczny Jana Kilińskiego (Facsimile z orginału) [w:] Zarys historii
cechów ( Rzemiosła w Polsce ) [w:] miesięcznik Rzemiosło z marca 1936 ;
Mościcki H., Mieszczaństwo Warszawskie podczas powstania kościuszkowego
[w:] miesięcznik Rzemiosła z marca 1936 ;
Nadzwyczajne Walne Zebranie Cechu Stolarzy i Bednarzy we Włocławku [w:]
Express Kujawski z 22.09.1936 ;
Walne Zebranie Radców Włocławskiej Izby Rzemieślniczej [w:] Express Kujawski,
z 11.11.1936 ;
Bornstein I., Rzemiosło Żydowskie w Polsce, Warszawa 1936 ;
Zarząd Pomorskiej Izby Rzemieślniczej [Toruniu] ... Kwitliński Stefan ... mistrz zduński
z Włocławka, [w:] Pamiętnik Zjazdu 30.X.1938 Rzemiosła Pomorskiego w Bydgoszczy ;
Może nie wszyscy wiedzą Włocławek ma jedyny w Polsce Rzemieślniczy Klub
Wioślarski ... , [w:] Echo Kujawskie, piątek 05.02.1937 ;
Technika - Rzemiosło - Wynalazki (miesięcznik), Łódź 1937 ... ;
W Warszawie istnieją i działają następujące organizacje rzemieślnicze chrześci.
Cech Krawców założ. w 1380 r. , ... Kapeluszniczek Chrz., zał. 1937. [w:] Rzemiosło w
Obronie Kraju - Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza Warszawa 16-17.07.1939 ; s. 43
Burdecki Feliks, Uczeń rzemieślniczy jego prawa i obowiązki [ w:] Rzemiosło
Rocznik 1, Nr 1 - Krakau, dnia 01.04.1942 r., Czasopismo Grupy Głównej Gospodarka
Przemysłowa przy Izbie Centralnej dla Gospodarki Ogólnej w Generalnym Gubernatorstwie.
Rzemiosło / Gazeta okręgowych grup Krakau, Lemberg, Lublin, Radom i Warschau / Pismo
fachowe dla Związków cechowych. s. 6 i 7 ;
Rejestracja Zakładów Rzemieślniczych [w:] Gazeta Kujawska z 31.01.1947, s. 4 ;
Sadłowski J., Dekret o przymusie cechowym [w:] miesięcznik Rzemiosło Nr 1 z lipca 1947 ;
Herbest S., Dzieje Rzemiosła polskiego-przed powstaniem cechów [w:] miesięcznik
Rzemiosło z Nr 1 z lipca 1947 ;
Otwarcie Oddziału Izby Rzemieślniczej [w:] Gazeta Kujawska z 04.08.1947 ;
...Uroczyste otwarcie przystani Kujawskiego Klubu Wioślarskiego Rzemieślników
włocławskich... [w:] Gazeta Kujawska z 22.08.1947 ;
Herbest S., Dzieje Rzemiosła polskiego-powstanie cechów [w:] miesięcznik Rzemiosło
Nr 2-3 z VIII-IX. 1947 ;
Trembecki J., Szwankowski E., O Cechach, Moralności i Piwie w dawnej Rzeczpospolitej
[w:] miesięcznik Rzemiosło Nr 2-3 z VII-IX 1947 ;
Koncesjonowanie rzemieślniczych punktów sprzedaży (sklepów) [w] miesięcznik
Rzemiosło Nr 4 z października 1947 ;
Szwankowski E., Stan rzemiosła po powstaniu styczniowym i projekty reform
[w:] miesięcznik rzemiosło Nr 5-6 XI-XII z grudnia 1947 ;
Gawłowski W., Rzemieślnik w walce z hitleryzmem w latach 1939-45 w kraju i na
obczyźnie [w:] miesięcznik Rzemieślnik Nr 1 z 1948 ;
Szwankowski E., Z Obyczajów Cechowych Warszawskich [w:] miesięcznik
Rzemieślnik Nr 1 z 1948 ;
Herbst S., Dzieje Rzemiosła polskiego [w:] miesięczniku Rzemiosło z marca 1948 ;
Szwankowski E., O sukniach i edukacji rzemieślników warszawskich słów kilka
[w:] miesięcznik Rzemiosło Nr 5 z maja 1948 ;
Andrzejewski Z., Organizacja Gospodarcza Rzemiosła wczoraj a dziś [w:] miesięcznik
Rzemiosło Nr 7-8 z VII-VIII. 1948 ;
Latyński Sz., ... W mieście Włocławku według nowej organizacji powstaną zjednoczone cechy
rzemiosł budowlanych, rzemiosł drzewnych, metalowych i elektrycznych, rzemiosła skórzanego
rzemiosła włókienniczego oraz zjednoczony Cech Piekarzy, Młynarzy i Cukierników ...
[w:] Gazeta Kujawska z 05.02.1950, s. 4 ;
Grot Cz., Rzut historyczny na szkolenie teoretyczne uczniów rzemieślniczych w
Polsce [w:] Tygodnik Rzemieślnik Nr 43 z 21.10.1952 ;
500 lecie Cechu skórzanego we Włocławku [w:] Gazeta Kujawska z 13-14.12.1947 ;
Rzemiosło odzyskuje swoje znaczenie [w:] Gazeta Kujawska z 20.01.1957 ;
Z dziejów prasy rzemieślniczej [w:] Rzemieślnik Nr 1 z 05.01.1961 ;
...Otwarcie Domu Rzemiosła we Włocławku ..., [w:] Wielki dzień rzemiosła Włocławskiego
Ilustrowany Kurier Polski z 26.11.1963 ;
Sztandar dla włocławskiego rzemiosła [w:] Gazeta Kujawska z 20.09.1972 ;
Włocławianie w Radzie Izby Rzemieślniczej ... Rapa W., Frąckowiak R., Hernacki W.
[w:] Ilustrowany Kurier Polski z 13-15.02.1981 ;
Wszyscy Zbieramy Rzemieślnicze Pamiątki. Regionalne świadectwa przeszłości
[w:] Ilustrowany Kurier Polski z 16.02.1981 ;
W skład Centralnego Komitetu SD z Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej weszli
przewodniczący WK Tomczewski R. i rzemieślnik wiceprzewodniczący WK Krygier Cz.
[w:] Ilustrowany Kurier Polski z 23.03.1981 ;
Dzień Rzemiosła [w:] Gazeta Kujawska z 18.04.1983 ;
Sobczak R. Inicjator wykonania Jednorazowa pieczęć [w:] Ilustrowany Kurier Polski
z 26.04.1983 ;
Jubilatów zapraszamy na nasze łamy [w:] Rzemieślnik sierpień 1984 ;
... Odczytać ją można w dziesięciu gablotach pamiątkowych, jakie znajdują się w kąciku pamięci
Cechu Rzemiosł Różnych we Włocławku. Ze starych fotografii dokumentów cechowych ...
Historia włocławskich cechów [w:] Ilustrowany Kurier Polski z 06.08.1985, s. 6 ;
...Wśród wielu pamiątek znajdujących się w kąciku historycznym Cechu Rzemiosł Różnych
we Włocławku, jest także Księga Jubileuszowa z roku 1916, wydana w 100-lecie Zgromadzeń
Cechowych ... Najstarszy był cech rzeźnicki [w:] IKP z 12.08.1985, s. 4 ;
... jednym z poprzedników Cechu Rzemiosł Różnych było Chrześcijańskie Towarzystwo
Rzemieślników i Przemysłowców Polskich. Inicjatorami założenia towarzystwa byli
w roku 1901 panowie: Piasecki, Werner, Zieliński, Mieciński, Linde i Strzębkowski
- rzemieślnicy Włocławscy. Poprzednicy Cechu Rzemiosł Różnych [w:] IKP z 15.08.1985;
Jubileusz 40-lecia Spółdzielni Rzemieślniczej Wielobranżowej we Włocławku
[w:] Ilustrowany Kurier Polski z 26.01.1988 ;
Kwiatkowski Wacław ... Kandydują na "Włocławianina Roku"
[w:] Gazeta Kujawska z 04.01.1989 ;
Z okazji Święta patrona rzemiosła, Msza Św. w katedrze, spotkanie z ks. biskupem
Ilustrowany Kurier Polski z 17.03.1990 ;
Spychalski A., Wspólnie Także Duchowo Rozmowa z Prokuratorem Wyższego Seminarium
Duchowego we Włocławku, diecezjalnym duszpasterzem rzemiosła, ks. Marianem Jarosem
[w:] Nowy Rzemieślnik z 27.05.1995, Nr 4, s. 6 ;
Kowalski D., ...mówi Ryszard Sobczak, pracownik Cechu, założyciel Izby Pamięci przy Cechu
Rzemiosł Różnych we Włocławku... [w:] 80 lat rzemiosła - W imieniu Najjaśniejszej,
[w:] Nowości Włocławskie z 16.10.2002 ;
26/27.01.1863 r. odbył się pogrzeb Franciszka Micińskiego , czeladnika murarskiego
uczestnika powstania styczniowego [w:] Życie Włocławka, styczeń 2003 ,s. 27;
Sobczak R. Inicjator wykonania. Wykonawca Zakład cukierniczy Jana Szylinga Herby na
słodko [w:] Gazeta Kujawska z 25.05.2006 ;
Dzień Rzemiosła [w:] Gazeta Kujawska z 05.06.2006 ;
Święto naszego cechu [w:] Nowości Włocławskie z 09.06.2006 ;
... Na zdjęciu: (fot. Alabrudziński W.) Angelika Sobczak, przyszła fryzjerka, jest pasowana
przez Zbigniewa Gawriołka, starszego włocławskiego Cechu Rzemiosł Różnych. Z Lewej
-Zdzisław Adamski. Chcą być Rzemieślnikami [w:] Gazeta Kujawska z 05.09.2006 ;
Zabawa w Cechu, Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku zorganizował zabawę dla blisko
150 dzieci i wnuczków właścicieli i pracowników zakładów rzemieślniczych. W imprezie wzięli
udział także wychowankowie włocławskich domów dziecka. Organizatorzy przygotowali m. in
konkursy, słodkie poczęstunki oraz paczki. [w:] Nowości Włocławskie z 23.01.2007 s.9 ;
Wybieramy Rzemieślnika Roku 2007. ... Laureat z rejonu Włocławka zostanie wyróżniony
pucharem "Nowości Włocławskich", a ponadto zakwalifikuje się do wojewódzkiego etapu
plebiscytu Rzemieślnika Roku.... Nowości Włocławskie z 10.11.2007, s. 9
Puchar w ręku cukiernik. Jan Szyling, właściciel firmy cukierniczej, zwyciężył, w naszym
konkursie "Rzemieślnik 2007 roku" ... Nowości Włocławskie z 21.12.2007, s. 1 i 7.
Szabelka dla mistzra ślusarskiego, Stanisław Zmierczak (z lewej), honorowy prezes
Kujawsko-Pomorskiej Izby Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Bydgoszczy otrzymał szablę im.
Jana Kilińskiego. To najwyższe honorowe odznaczenie przyznawane przez Związek
Rzemiosła Polskiego. ... Dadajemy że podobna szablę otrzymało w naszym regionie poza nim
tylko 6 osób: Witold Jarantowski, Wiesław Rapa, Jan Stoppel, Jan Lewandowski,
Andrzej Hadrysiak i Jan Gogolewski. [w:] Gazeta Pomorska z 07.06.2010, s. 15;
GAZETY, CZASOPISMA I KALENDARZE audio na CD
Pietraszek T., ... Spis Gazet i Czasopism Rzeczpospolitej Polskiej
1920 - 1940 BUW 2002. W zbiorach autora
Prasa Włocławska w latach 1945-2002 www.wshe.pl/vladis/4.html
DRUKI ULOTNE...
Państw. Polskie Szkoły Rzemieślnicze dla przemysłu drzewnego i metalowego w Rudniku
n/Sanem. Ogłoszenie o wpisach i warunkach przyjęcia na rok szkolny 1942/43 ... Rudnik
w maju 1942 Polska Drukarnia Spółdzielcza w Jarosławiu, podpisał Dyrektor Szkoły
i Genehmigt Jaroslau, den 01.06.1942 Der Kreishauptmann (druk w języku polskim
i niemieckim)
Zarządzenie Wojewody Warszawskiego o rejestracji przedsiębiorstw przemysłowych powstałych
przed 16.12.1927 r. ... III - Rzemieślnicy zgłaszający swoje przedsiębiorstwa winni
podać, ... .
Warszawa 10.08.1928 r. Wojewoda w/z. St. Łopatto
IZBA RZEMIEŚLNICZA WE WŁOCŁAWKU
POUCZENIE W sprawie zawierania umów o naukę w rzemiośle ... .
1) Kto ma prawo i przyjmowania i kształcenia terminatorów ... .
2) Warunki przyjęcia na naukę rzemiosła (do terminu) ... .
3) Sposób zawierania i rejestrowania umów o naukę ... .
4) Sprawa rejestrowania umów o naukę i zgłaszania o pozostawienie na naukę młodocianych
pracowników w warsztatach rzemieślniczych nieuprawnionych do kształcenie uczniów ... .
Włocławek 1936
Podpisali: Dyrektor - Jan Łazarewicz, Prezes Józef Badzanowski
Druk, Drukarnia Kujawska Włocławek, ul. Cicha 2, tel. 14-90. Zbiory AP O/Włocławek
ZARZAD MIAST A WE WŁOCŁAWKU
OGŁOSZENIE Podaje się do wiadomości, że zapisy do Publicznej Szkoły Dokształcania
Zawodowego we Włocławku odbędą się w gmachu szkolnym przy ul. Łęgskiej 20 w dniach
30 i 31.08.1945 r. w godzinach od 16 do 18. Przy zapisie należy przedłożyć: 1) metrykę
urodzenia, 2) ostatnie świadectwo szkolne, 3) zaświadczenie od pracodawcy (że pracuje).
Początek lekcji dnia 3-go września 1945 r. o godz. 17. ... 1) Wszyscy uczniowie przemysłowi
(terminatorzy) chłopcy i dziewczęta zatrudnieni w przemyśle, rzemiośle i handlu oraz
2) młodociani robotnicy i młodociane robotnice w wieku od lat 15 do 18, zatrudnieni w
przemyśle, rzemiośle lub handlu. Nie stosując się do powyższego będą karani w myśl
obowiązujących przepisów. Prezydent Miasta (-) Kubecki Ignacy.
Włocławek, dnia 27.08.1945 r. Druk - Drukarnia Diecezjalna Włocławek ul. Brzeska 4.
List Czeladniczy Nr 4. Urząd Starszych. Zgromadzenia Ślusarzy. Miasta Włocławka.
Zaświadcza niniejszym, jako Jan Gogołkiewicz rodem z miasta Włocławka odbył przez 3 lata
naukę u J.P. Wacława Musiałkiewicza członka zgromadzenia naszego, sprawując się dobrze. Ze
względu na jego zdolność, oraz w myśl postanowienia JO Księcia Namiestnika z dnia 31 grudnia
1816 r., artykuł 48 i 49, na CZELADNIKA wyzwolony zostaje. Polecając go jako zdolnego
i pracowitego rzemieślnika Świadectwo przy wyciśnięciu pieczęci własnoręcznie podpisujemy.
Włocławek dn. 03.02.1910 r. Delegowany Komisarz - Grab......, Starszy - Musiałkiewicz A.,
Podstarszy - Wyględowski J. Pieczęć okrągła Magistratu Miasta Włocławka i Cechu Ślusarzy w
języku rosyjskim. Świadectwo w języku rosyjskim i polskim. Znaczek opłaty urzędowej w
języku rosyjskim. Druk M. Wołkowicz - Co. w Włocławku.
--------- --- ---------
Pisma wychodzących (w 1933,1934) na terenie Izby Rzemieślniczej we Włocławku to znaczy w
województwie Warszawskim (wydawnictwo w Warszawie). Biuletyn Rzemieślniczy, Fotograf
Polski, Piekarz Polski, Przegląd Mięsny, Sztuka Złotnicza-Jubilerska-Zegarmistrzowska
i Rysownicza, Życie Rzemieślnicze.
(wydawnictwo w Poznaniu) Gazeta Przemysłu Rzemieślniczego, Przemysł Skórny, Rynek
Drzewny, Powszechna Gazeta Fryzjerska, Przegląd Zegarmistrzowski i Złotniczy, Gazeta
Malarska, Przegląd Krawiecki, Warsztat Metalowy, Gazeta Introligatorska, Przegląd
Cukierniczy, Przegląd Stolarski, Gazeta Kowalsko-Kołodziejska, Mistrz Piekarski
i Cukierniczy, Rzemiosło.
STARODRUKI DOTYCZĄCE RZEMIOSŁA WŁOCŁAWSKIEGO
Założenie cechu szewców i zatwierdzenie jego ustaw.
Dokument pergaminowy syg. 3661, przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, skan w zbiorach autora.
Pierwszy raz publikowany na stronach internetowych, dzięki uprzejmości Archiwum Akt Dawnych w Warszawie.
10 stycznia 1510, Włocławek
Wincenty (z Przeręba) biskup włocławski, na prośbę przedstawicieli cechu szewców (Michała i Stanisława Czerwonki ) włocławskich, za zgodą kapituły katedralnej, wznawia (na skutek zniszczenia oryginału) na nowym pergaminie i zatwierdza poniższy dokument:
Jęz. łaciński
3 listopada 1452, Włocławek
Jan (Gruszczyński) biskup włocławski, za zgodą kapituły katedralnej, eryguje we Włocławku cech szewski i zatwierdza jego ustawy, określają porządek życia religijnego w cechu oraz warunki przyjęcia mistrza - 14 groszy, oraz chcącego nauczyć się fachu - 6 groszy i dwa wręby wosku przez 2 pierwsze lata na potrzeby cechu. Także gwarantuje pierwszeństwo sprzedaży obuwia na rynku miejskim przez braci cechowych.
Jęz. łaciński
17 sierpnia 1660, Włocławek
Florian Kazimierz Czartoryski biskup włocławski i pomorski zatwierdza przywileje cechu szewców włocławskich w redakcji bpa Przyrębskiego.
Jęz. łaciński
27 stycznia 1690, Włocławek
Bonawentura (Madaliński) biskup włocławski i pomorski potwierdza powyższy przywilej także w brzmieniu Przyrębskiego. Jęz. łaciński
Komentarz:
űródła: Chodyński S., Rozporządzenie Komisji Dobrego Porządku w mieście Włocławku roku 1787 uczynione, Włocławek 1913 ; Morawski M., Materiały űródłowe do dziejów Włocławka w Archiwach Kapituły Katedralnej Włocławskiej [w] Życie Włocławka i Okolic Nr 6 z grudnia 1930 ; Librowski S., Inwentarz Realny Dokumentów Archiwum Diecezjalnego we Włocławku, T. I: lata 1232-1550, Włocławek 1994.
Dokument pergaminowy syg.3787, przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, skan w zbiorach autora.
Łukasz z Górki, biskup włocławski nadaje ustawy bractwu (cechu) szewskiemu we Włocławku 1542
J. łac.
űródła : Morawski M., Materiały źródłowe do dziejów Włocławka w Archiwum Kapituły Katedralnej Włocławskiej
[w] Życie Włocławka i Okolic nr. 6 z grudnia 1930 ;
Dokument pergaminowy syg 3801, przechowywany jest w Archiwum Akt Głównych w Warszawie,
skan w zbiorach autora
Mikołaj Dzierzgowski biskup " Włocławski roku 1544,we wtorek przed świętem Ś. Małgorzaty ustanawia bractwo piekarzy przy kościele parafialnym Ś. Jana Chrzciciela we Włocławku określając, powinności tegoż bractwa i porządku w odprawianiu nabożeństw przepisujący, podpisami następnych biskupów,. Heronima Rozdrożewskiego i Tarnowskiego stwierdzony (którego stwierdzenia czasu zatarte dwanaście liter wyczytać nie można); póżniej zaś to jest roku 1660 dnia 17 sierpnia w Włocławku, przez sąd od Czartoryskiego biskupa delegowany " ; ...
űródła : Chodyński S., Rozporządzenie Komisji Dobrego Porządku w mieście Włocławku roku 1787 uczynione Włocławek 1913 ;
Dokument pergaminowy syg. 4020, przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych
skan w zbiorach autora
Trwa wprowadzanie danych o cechach Włocławskich
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy
-Zespoły akt dot: Cechów w woj. Pomorskim - Włocławek cechy, związki rzemieślnicze
zespół 778 - Cech Fryzjerów i Perukarzy - Włocławek, 1921- 1928
zespół 779 - Cech Gwoździarzy - Włocławek, 1858- 1891
zespół 780 - Cech Kowali - Włocławek, 1824- 1927
zespół 781 - Cech Kuśnierzy - Włocławek, 1824- 1875
zespół 782 - Cech Lakierników i Malarzy - Włocławek, 1919- 1927
zespół 783 - Cech Murarzy i Cieśli - Włocławek, 1851- 1948
zespół 784 - Cech Piekarzy - Włocławek, 1817- 1923
zespół 785 - Cech Rzeźników - Włocławek, 1922- 1937
zespół 786 - Cech Siodlarzy - Włocławek, 1861- 1933
zespół 787 - Cech Ślusarzy - Włocławek, 1858- 1929
zespół 788 - Cech Stelmachów i Tokarzy, Włocławek, 1822- 1928
zespół 789 - Cech Stolarzy - Włocławek, 1821- 1918
zespół 790 - Cech Szewców Włocławek, 1817- 1927
Izba Rzemieślnicza w Bydgoszczy - patrz Cechy - włocławskie
http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/karta.php?arch=6&zesp=1220&cd=
0&refere=&offset=300
patrz więcej powiat włocławski ... http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/?arch=6&zesp1=&zesp2=&kat=08&dzial=0&data1=&data2=&szukaj=1&p=3
Archiwum Państwowe w Toruniu odział we Włocławku
-Akta Miasta Włocławka z lat 1787-1918 Tom I, sygn 1-2151
sygn. 77 - Rzemieślnicze zgromadzenia, 1866-1868
sygn. 79 - Rola Cechu Piekarskiego,1828-1859
sygn. 99 - Zgromadzeń rzemieślniczych, 1862
sygn. 108 - Zgromadzeń Felczerów, 1857-1966
sygn. 109 - Zgromadzenie Malarzy i Cieśli, 1850-1856
sygn. 330 - Szkoły rzemieślnicze, 1863-1866
sygn. 349 - Tyczy się funduszów i rachunków Zgromadzeń Rzemieślniczych
1845-1866
sygn. 698 - Zgromadzeń Starszych Felczerów ... 1856
sygn. 699 - Lista Felczerów zamieszkałych w Powiecie Włocławski
Guberni Warszawskiej ... 1857-1870
sygn. 700 - Kwitariusz kasy Zgromadzeń Felczerów w Powiecie Włocławskim
zaprowadzono dnia 20 sierpnia - 1 września 1856
sygn. 701 - Dziennik Przychodów i Wydatków Kasy Zgromadzeń Felczerów Powiatu
Włocławskiego, obejmujący zarazem spis inwentarza własności tegoż
Zgronmadzenia będącego, założony w roku 1856
-Akta m. Włocławka, Magistrat m. Włocławka z lat /1916/, 1918-1939
sygn. 392 - Szkoła Rzemieślnicza - Powszechna Szkoła Wieczorowa dla terminatorów
/częściowo w języku niemieckim/, 1916-21
sygn. 1203 - Wybór powszechny do rady Miasta /1919/ - podział miasta na okręgi
wyborcze, protektoraty posiedzenia Głównego Komitetu Wyborczego
listy kandydatów, 1918-1919
sygn. 2158 - Statystyka cen. Materiały Cechu Piekarskiego we Włocławku ... , 1938
sygn. 2174 - Zarządzenia ogólne władz administracyjnych w sprawach rzemieślniczych
przemysłowych, handlowych i rolniczych, 1929
sygn. 2178 - Zaświadczenia o zawodzie i inne. Sprawy przemysłowe, rzemieślnicze
i handlowe ... , 1933
sygn. 2197 - Iunungssachen - Cechy 1916-1921, cz. w języku niemieckim
sygn. 2198 - Sprawy cechowe, 1921-/22/
sygn. 2199 - Sprawy cechowe - /dane statystyczne dot. stanu cechów rzemieślniczych
w m. Włocławku/, 1923
sygn. 2200 - Sprawy cechowe, 1924
sygn. 2201 - Sprawy cechowe i rzemieślnicze -/sprawy ogólne/, 1925-/26/
sygn. 2202 - Sprawy cechowe i rzemieślnicze, 1926
sygn. 2203 - Sprawy cechowe i rzemieślnicze -/wykaz istniejących warsztatów na
terenie m. Włocławka/, 1927
sygn. 2204 - Sprawy rzemieślnicze i przemysłowe, /1927/-28
sygn. 2205 - Zaświadczenia o samoistnym prowadzeniu rzemiosła, 1929
sygn. 2206 - Wybory do Izby Rzemieślniczej, Rolniczej i Przemysłowo
Handlowej, 1929
sygn. 2207 - Sprawy rzemiesła-ogólnie, 1936
sygn. 2208 - Zaświadczenia o samoistnym prowadzeniu rzemiosła 1936-38
sygn. 2359 - Statystyka zakładów przemysłowych i rzemieślniczych oraz firm
handlowych, 1923 /24/
sygn. 2360 - Materiały i opracowania statystyczne miejskie: praca - przemysł
handel - rzemiosło, /1928/-29
sygn. 2643 - Spis właścicieli sklepów, warsztatów rzemieślniczych i zakładów
przemysłowych obciążonych państwowym podatkiem dochodowym,1922
-Starostwo Powiatowe we Włocławku z lat 1918-1939
sygn. 382 - Referat bezpieczeństwa i porządku publicznego - Sprawy
polityczne, 1931-1932
sygn. 384 - Bezrobocie i strajki, 1931-1932
sygn. 387 - Sprawozdania sytuacyjne, 1932
sygn. 392 - Różne - Akta Sprawy polityczne, 1932
sygn. 401 - Wybory do Komisji Rewizyjnej i Rozjemczej Ubezpieczenia Społecznego
we Włocławku 1934
sygn. 402 - Referat porządku publicznego, 1934-1936
sygn. 463 - Kooperatywy żydowskie - rzemieślnicze we Włocławku i w m. Kowalu
sygn. 467 - Chrześcijańskie Towarzystwo Rzemieślników i Przemysłowców Polskich
we Włocławku, 1920-1933
sygn. 485 - Katolicki Zakład wychowawczy pod wezwaniem św. Józefa.
Oddział we Włocławku, 1921-1936
sygn. 491 - Stowarzyszenie Rzemieślnicze "Centrala Rzemieślnicza" w Warszawie
Oddział we Włocławku, 1922
sygn. 497 - Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Rzemieślników Chrześcijan we
Włocławku, 1932-1933
sygn. 500 - Stowarzyszenie: Związek Rzemieślników Żydów we Włocławku, 1922-1930
sygn. 522 - Cechy Rzemieślnicze - korporacje na terenie powiatu i miasta
Włocławka 1924-1935
sygn. 541 - Centralny Związek Rzemieśl. Żydów w Polsce.
Oddziały: Brześć Kuj., Kowal, Przedecz, Lubraniec, 1923-1931
sygn. 1266 - Zakłady rzemieślnicze, 1924-1936
sygn. 1284 - Potwierdzenie zgłoszeń rzemiosła i karty rzemieślnicze, 1928-1935
sygn. 1289 - Organizacje rzemieślnicze, cechy i związki cechowe, 1928-1936
sygn. 1290 - Wykaz potwierdzeń zgłoszeń zakładów handlowych
i rzemieślniczych, 1928-1932
sygn. 1290/a - Wykaz kart rzemieślniczych wydanych od 1867 do 1933
sygn. 1299 - Wybory do Izby Rzemieślniczej, 1928-1929
sygn. 1300 - Cechy Rzemieślnicze, 1928
sygn. 1322 - Organizacje rzemieślnicze,1931-1935
sygn. 1332 - Cechy i związki cechów, 1933-1934
sygn. 1342 - Wybory do Izby rzemieślniczej we Włocławku, 1934-1935
sygn. 1350 - Wykaz rzemieślników w powiecie Włocławskim, 1935
sygn. 1804 - Wykaz warsztatów rzemieślniczych z terenu powiatu Włocławskiego, 1938
sygn. 2204 - Sprawy rzemieślnicze i przemysłowe, ...
sygn. 2208 - Zaświadczenia o samoistnym prowadzeniu rzemiosła, ...
-Sąd Okręgowy we Włocławku i Sąd Okręgowy w Toruniu wydział zamiejscowy
we Włocławku z lat 1917 - 1939 [1950] http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/index.php?l=&mode=showzesp&zespoly_id=78773&f=350&o=
sygn. 212 - Bank Spółdzielczy Rzemieślników Drobnych Kupców. Spółdzielnia
z ograniczoną odpowiedzialnością we Włocławku 1921-1950
sygn. 407 - Galczak Jan - Włocławek 1935
sygn. 591 - Zakład Stolarski - Styczyński Michał [1920-1921]
sygn. 715 - Piekarnia Ludowa Mohr Juliusz - Włocławek [1921-1936]
sygn. 722 - Piekarnia Zdrowia - Wieczorek Eustachy, Włocławek [1921-1922
sygn. 738 - Piekarnia Wiejska - Gnezner Robert, Włocławek [1921-1922]
sygn. 833 - Piekarnia Łódzka - Kwiatosiński Władysław Henryk, Włocławek [1921-1930]
sygn. 1018 - "Bernardi" Chananel Ber Zonabend - zakład fotograficzny, Włocławek
[1923-1923]
sygn. 1054 - Piekarnia Higieniczna Grzelak Władysław - Włocławek [1923-1931]
sygn. 1132 - Piekarnia Zgoda Gnezner Leopold - Włocławek [1925-1935]
sygn. 2138 - "Szenkler Brunon" [dzierżawa przedsiębiorstwa Pierwsza Parowa Mechaniczna
Piekarnia właściciel Juliusz Mohr Włocławek [1934 - 1936]
sygn. 2142 - "Zarembski Adam" Włocławek ul. Piekarska 3 [warsztat ślusarski],
[1934 - 1936]
sygn. 2145 - "Zakłady Rzemieślniczo-Wychowawcze pod wezwaniem Świętego Józefa
Młyn Mączny" Włocławek ul. Leśna 24 [1934 - 1935]
sygn. 2146 - "Skiermański Feliks" [Włocławek Wytwórnia Kafli] Włocławek ulica
Mazowiecka 10 [1935 - 1937]
sygn. 2199 - "Thiede Teofil" Włocławek [warsztat rzemieślniczy]
sygn. 2324 - Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe Rzemieślników i Drobnych
Kupców miasta Włocławka" [ul. Cyganka 21], [1917 - 1918 ]
-Inwentarz Starostwa Powiatowego we Włocławku 1945-1950
sygn. 647 - Wykaz zakładów rzemieślniczych i handlowych, /1949/
sygn. 667 - Plan kuźni drewnianej we wsi Gołaszewo gm. Śmiłowice własność:
Serafin Szymański, /1950/
-Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miasta Włocławka 1945-1950
sygn. 7 - Korespondencja - sekcja rzemiosła, 1945
sygn. 236 - Rejestracja i nauczanie ... , 1947
sygn. 265 - Warsztaty rzemieślnicze zabezpieczone przez pełnomocnika Rządu
i Tymczasową Radę Narodową, 1945
sygn. 269 - Wykaz zakładów rzemieślniczych z terenu m. Włocławka, 1945
sygn. 270 - Dziennik Rejestracyjny zakładów przemysłowych i rzemieślniczych, 1945
-Zespół: Stronnictwo Demokratyczne Komitet Powiatowy we Włocławku 1945-1975
sygn. 60 - Powołanie do życia Koła Rzemiosła Stronnictwa Demokratycznego we Włocławku
z siedzibą w lokalu przy PK.SD ul. J. Stalina 11, (...1950 rok)
sygn. 61 - Protokoły z zebrań Koła Rzemiosła SD w Włocławku 1950-1960
sygn. 62 - Lista obecności Koła Rzemiosła SD w Włocławku 1960-1970
-Zespół: Powiatowy Związek Cechów we Włocławku z lat 1945-1948
Spis poz 1 - Cech Stolarzy, Bednarzy, Kołodziei i Koszykarzy we Włocławku ... ,
1946-1948
poz 2 - Cech Fryzjerów we Włocławku ... , 1946-1948
poz 3 - Cech Kowali we Włocławku ... , 1946-1948
poz 4 - Cech Krawców we Włocławku ... i informacja o historii cechu, 1946-1948
poz 5 - Cech Malarzy i Lakierników we Włocławku ... , 1946-1948
poz 6 - Cech Murarzy i Cieśli we Włocławku ... , 1946-1948
poz 7 - Cech Piekarzy i Cukierników we Włocławku ..., 1946-1948
poz 8 - Cech Rzeźników i Wędliniarzy we Włocławku ... , 1946-1948
poz 9 - Cech Rymarzy, Siodlarzy i Tapicerów we Włocławku ... , 1946-1948
poz 10 - Cech Szewców i Cholewkarzy we Włocławku ... , 1946-1948
poz 11 - Cech Ślusarzy, Tokarzy, Brązowników, Kotlarzy i Pilnikarzy we
Włocławku ... , 1945-1948
poz 12 - Cech Zegarmistrzów, Grawerów, Jubilerów i Optyków we Włocławku ... ,
1945-1948
poz 13 - Cech Zdunów i Garncarzy we Włocławku ... , 1946-1948
poz 14 - Cech mieszany we Włocławku ... , 1946-1948
-Okręgowy Urząd Likwidacji w Bydgoszczy.
Biuro Obwodowe Włocławek 1945 - 1950.
sygn. 167 - Akta Zakład Zegarmistrzowsk, Włocławek ul. 3-go Maja 10, po niem.
Zakład Zegarmistrzowski 1945 - 1948.
sygn. 193 - Akta Zakład Oprawy Obrazów Anieli Urbańskiej, Włocławek
ul. 3-go Maja 21, po niem. "Schuster Gustaw" 1945-1954 (do 1939 r.
"Oaza" Warsztat oprawy obrazów i luster).
sygn. 201 - Akta Wytwórni Mabli "Polars" Włocławek ul. Królewiecka 14, po niem.
"Oswald Mertz" 1950-1951.
sygn. 203 - Akta Zakład Malarski, Włocławek ul. P.O.W. 14, po niem. Malerbetrieb
Firma Erik Heinrich 1945-1949 (do 1939 r. Skład Szkła).
sygn. 204 - Akta Zakład Malarski, Włocławek ul. Brzeska 29, po niem. "Rosenboum
Rolp" 1945-1954 (do 1939 r. Zakład Malarski J. Drzewiecki,
A. Konarzewski i H. Zimecki ...).
sygn. 207 - Akta Mechaniczne Warsztaty Stolarskie we Włocławku ul. Kościuszki 20
po niem. Julius Braun 1945-1948.
sygn. 221 - Akta Zakład fryzjerski, Włocławek ul. Kościuszki 14, po niem. zakład
fryzjerski Białowicz 1945-1946 (do 1939 r. zak. fryzjerski Robert Białowicz).
-WŁOCŁAWSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE:
Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie
-Sobczak R., Ziółkowski B., Materiały űródłowe Do Dziejów Chrześcijańskiego
Towarzystwa Rzemieślników i Przemysłowców Polskich we Włocławku [w:]
Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie Tom - 22 Kujawy Wschodnie I Ziemia Dobrzyńska w Czasach
Nowożytnych, R. 2007, s. 129-139.
- MUZEUM ZIEMI KUJAWSKIEJ I DOBRZYŃSKIEJ WE WŁOCŁAWKU:
Roczniki Muzealne
-Bokota P., Tłoki Pieczętne w zbiorach Cechu Rzemiosł Różnych we Włocławku,
[w:] Rocznik Muzealny Tom V, Włocławek 1994, s. 76-89.
-Cieślak M., Zakład Jubilersko-Grawerski Władysława Świtalskiego z Włocławka
[w:] Rocznik Muzealny Tom XI, Włocławek 2006, s. 143-154.
-Marciniak M., Towarzystwo Kolarzy we Włocławku. 1. Fotografia Feliksa Różańskiego
Mistrz krótkodystansowy miasta Włocławka roku 1927-8 (rzemieślnik), [w:] Rocznik Muzealny
Tom XI, Włocławek 2006, s. 110.
Cieślak M., Historia i Działalność Chrześcijańskiego Towarzystwa Rzemieślników
i Przemysłowców Polskich we Włocławku w latach 1905-1935 [w:] Rocznik Muzealny
Tom XII. Włocławek 2008, s. 167-187.
-NOWE PRAWO RZEMIEŚLNICZE:
Z dniem 15.12.1927 wchodzi w życie Polska Ustawa Przemysłowa, stając się
jednolitym prawem przemysłowym dla całego Państwa. Ustawa ta obejmuje również i
rzemiosło, któremu poświęcony jest dział IX całkowicie, oraz szereg artykułów z działów
pozostałych.
Z dniem 15 grudnia przestają obowiązywać dotychczasowe prawa przemysłowe, a więc:
Rosyjska Ustawa o przemyśle fabrycznym i rzemieślniczym; postanowienia Księcia Namiestnika
Królewskiego z 1816 r. (powyższe obowiązują na terenie b. zaboru rosyjskiego); Niemiecka
Ustawa Przemysłowa z 1869 r. wraz z późniejszymi zmianami , obowiązująca na terenie b.
zaboru niemieckiego; Austriacka Ustawa Przemysłowa z 1859 r. wraz z późniejszymi zmianami
obowiązująca na terenie b. zaboru austriackiego; Węgierska Ustawa Przemysłowa z 1884
obowiązująca na polskich obszarach Spisza i Orawy. Zamiast pięciu wymienionych ustaw, cały
polski przemysł i rzemiosło ujęte zostają w ramy jednej ustawy ... . Wyjątek stanowi Górny
Śląsk który dopiero uchwała Sejmu Śląskiego zadecyduje, czy i kiedy nowe polskie prawo
przemysłowe ma wejść w życie na terenie województwa śląskiego, [w] Gazeta Przemysłowo-
Rzemieślnicza (Tygodnik) 23.10.1927, s. 2.
-... Według stanu na 31.12.1927 r. w Polsce było 25.000 zakładów przemysłowych,
zatrudniających 878 tysięcy robotników. Największa ilość (20.000) przypadała na zakłady
drobne, zatrudniające do 19 robotników. Jeśli chodzi o handel, to w tym samym czasie było
przeszło 400.000 przedsiębiorstw, z czego 90 % stanowiły sklepy detaliczne (III i IV
kategorii). W rzemiośle - 319.000 warsztatów, zatrudniających 886.000 rzemieślników
Jak widać z powyżej przytaczanych cyfr, w Polsce przeważa typ drobnego przedsiębiorstwa.
Te liczne drobne przedsiębiorstwa, na to, aby mogły sprawnie działać, zdobywać dla siebie
korzystne warunki, musiały mieć odpowiednia organizacje. Bo przecież tylko w
zorganizowaniu się, w zrzeszeniu, w jedności może być mowa o sile i planowości działania.
Na tym stanowisku stanęły Rządy Marszałka Piłsudskiego, tworząc na mocy rozporządzenia
Prezydenta Rzeczpospolitej z 1927 r. izby przemysłowo-handlowe i izby rzemieślnicze.
Do tego czasu istniały przeważni wolne związki przemysłowe, kupiectwa i rzemieślników,
bądź to terytorialne, bądź to branżowe. Związków tych było sporo, często w skutek tego słabły,
a nierzadko zwalczały się wzajemnie, co utrudniało wydajną pracę. Dość wspomnieć, iż w
rzemiośle istniało blisko dwa i pół tysiąca różnych związków. Stan taki postanowił Rząd
usunąć, gdyż zasadniczą ideą przewodnia Rządu była stała współpraca ze sferami
gospodarczymi i tworzącymi samorządy gospodarcze. Izby zostały utworzone jako jednostki
terytorialne (izby rzemieślnicze obejmowały okrąg województwa, izby pzremysłowo-handlowe
teren jednego lub paru województw). Głównym zadaniem izb jest reprezentowanie interesów
gospodarczych swych członków. ... czytaj więcej, Przemysł, handel i rzemiosło po
przewrocie majowym. Wydawnictwo Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.
Warszawa 1930 .
-Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 07.12.1933, o ustaleniu granic okręgów
i siedzib izb rzemieślniczych. ... Izba Rzemieślnicza w Włocławku - obszar województwa
warszawskiego....Zob. szerzej Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej Nr 98,
z 14.12.1933, poz. 757.
-Obwieszczenie Sądowe. Z Rejestru Handlowego, Jan Galczak. Zobacz szerzej :
Monitor Polski Nr 144 z dnia 26.06.1935, s. 4 nr rej. 935.
-Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.03.1938 , o przeniesieniu siedziby Izby
Rzemieślniczej z Włocławka do Płocka. Poz. 177 - $1. Siedzibę Izby Rzemieślniczej we
Włocławku przenosi się z dniem 1 kwietnia 1938 z Włocławka do Płocka, zob. szerzej:
Dziennik Ustaw Nr 21, z 1938 r.
-Rozporządzenia Ministrów: Przemysłu i Handlu oraz Opieki Społecznej z dnia 09.06.1938,
o określeniu rodzajów rzemiosła, w których dopuszczany jest wyjątek od zakazu pobierania
opłat za naukę rzemiosła. Zob. szerzej Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej Nr 52,
z dnia 26.07.1938, poz. 407.
-Rozporządzenie Ministra Przemysłu z dnia 30.11.1945, wydane w porozumieniu z Ministrem
Oświaty o zmianie przepisów dotyczących egzaminu na czeladnika. Zob. szerzej Dziennik
Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej Nr. 7, z 13.03.1946 poz. 107.
-Rozporządzeniem Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego
i Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 05.05.1950, zostało uchylone rozporządzenie
z dnia 09.06.1938 o określeniu rodzaju rzemiosła, w którym dopuszczalny jest wyjątek od
zakazu pobierania opłat za naukę rzemiosła (Dz. U. R. P. Nr 25 poz 407). Uchylone
rozporządzenie zezwalało pryncypałom (mistrzom) pobieranie od uczniów opłaty za naukę
w następujących rzemiosłach : rzeźbiarstwo wyroby szkieł i narzędzi optycznych, tokarstwie
w drzewie, wyrobów instrumentów muzycznych grawerstwie, jubilerstwie i złotnictwie,
zegarmistrzostwie i fotografowaniu. Zob. szerzej Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej
Nr. 25 z 1950 poz. 226.
-Pomorski Dziennik Wojewódzki Nr 5, Bydgoszcz 18.02.1950, poz. 120.
-Zarządzenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 23.12.1953,
w sprawie reorganizacji cechów rzemieślniczych (Nr PI 23/21/53) zob. szerzej : Dziennik
Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy Nr 1Bydgoszcz 01.01.1954, część I.
Przepisy obowiązujące, oraz Rozporządzenie Izby Rzemieślniczej w Bydgoszczy
sygn. :IV-B-1/5/53.
-KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW RZEMIEŚLNIKA, Uchwała nr 141 Rady Ministrów z 20.09.1977.
KALENDARZE :
-Cechy [w:] Kalendarzu Kujawskim na 1913 r., s. 113-114.
-Cechy [w:] Kalendarzu Kujawskim na 1914 r., s. 104-105.
-Cechy [w:] Kalendarzu Kujawskim na 1917 r., s. 72-73.
-Cechy [w:] Kalendarzu Kujawskim na 1918 r., s. 78.
-Cechy [w:] Kujawianin 1919 r., s. 59-60
-Cechy [w:] Kujawianin 1921 r., s. 53.
-Cechy Włocławskie [w:] Kujawianin 1928 r., s. 47.
-Cechy Rzemieślnicze [w:] Kujawianin 1929 r., s. 46-47.
-Cechy Rzemieślnicze [w:] Kujawianin Informator Handlowo-Przemysłowy 1930 r., s. 48-49.
-Cechy Rzemieślnicze [w:] Kujawianin Informator Handlowo-Przemysłowy 1931 r., s. 52-53.
-Cechy Rzemieślnicze [w:] Kujawianin Informator Handlowo-Przemysłowy 1933 rok
-Kalendarz Informator firm Chrześcijańskich Włocławka i okolic 1937 rok
-Cechy Rzemieślnicze [w:] Kujawianin Informator Handlowo-Przemysłowy 1938 rok
-Cechy Rzemieślnicze [w:] Kalendarz Kujawianin na 1939 rok
Okólniki i pisma Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1929-1938
KSIĘGI PROTOKOŁÓW CECHÓW WE WŁOCŁAWKU :
-Księga Protokołów Cechu Fryzjerów 1945-1949
-Księga Protokołów Cechu Kowali 1947-1949
-Księga Protokołów Cechu Krawców 12.02.1945-1948
-Księga Protokołów Cechu Piekarzy 1949
-Księga Protokołów Cechu Rymarzy i garbarzy 1948-1949
KSIĘGI JUBILEUSZOWE, PAMIATKOWE CECHÓW WE WŁOCŁAWKU:
Księga Jubileuszowa Zgromadzeń Cechowych we Włocławku, 1816 - 1916
Księga Pamiątkowa Cechu Krawieckiego na miasto i pow. Włocławski. Cech Włocławek 1948
Księga Pamiątkowa 500-lecia Rzemiosł Skórzanych we Włocławku. Cech Włocławek 1952
Księga Pamiątkowa Cechu Ślusarzy, Blacharzy i Mechaników. Cech Włocławek 1957
TABLEAU :
-Z Okazji Poświęcenia Sztandaru Zgromadzenia Rzeźników , 30.05.1920
-Cechu Zduńskiego, 1816 - 1934
-Zarząd i Komisja Rewizyjna Cechu Ślusarzy, Tokarzy, Brązowników, Kotlarzy i Pilnikarzy
we Włocławku w Roku 1934
-Zarządu Zrzeszenia Rzemieślników Chrześcijan im. Jana Kilińskiego we Włocławku, około 1934
-Sekcja Fryzjerów z Miasta Włocławka i Powiatu z okazji otwarcia Domu Rzemiosła we Włocławku
Włocławek 24.11.1963
AKTY EREKCYJNE :
-Poświęcenia Sztandaru Klubu Wioślarskiego Rzemieślniczego we Włocławku
24.08.1947, w zbiorach CCR we Włocławku
-Poświęcenia Sztandaru Krawców Włocławka i Powiatu, 18.04.1948, w zbiorach
CRR we Włocławku.
-Opis b. daty i miejsca i autora. Poświęcenia Sztandaru Rodziny Rzemieślniczej przy
Związku Rzemieślników Chrześcijan we Włocławku. Odbyło się 13.06.1937r. god.11/30
zebranie w lokalu Zw. Rzemieślników ul. Kościuszki 6.,godz. 12/00-wymarsz do Bazyliki,
godz. 12/30 uroczyste nabożeństwo i Poświęcenie Sztandary, 13/30-powrót do lokalu,
przemówienia delegatów okolicznościowe wbijanie gwoździ, przyjęcie gości ...
INFORMATORY:
-Przewodnik Polskich Firm po Włocławku, Włocławek 1912
-Jankowski S., Przewodnik Ilustrowany po Włocławku, Włocławek 1922
-Włocławek jest siedzibą Wojewódzkiej Izby Rzemieślniczej ... [w:] Czarnecki P.,
Ilustrowany Przewodnik po Włocławku i Okolicach, Włocławek 1931, s. 35
-Czasopisma ... Życie Rzemieślnicze ... [redakcja] ul. Kaliska, [Włocławek], [w:] Czarnecki P.,
Ilustrowany Przewodnik po Włocławku i Okolicach, Włocławek 1931, s. 37
-Kalendarz Informator firm chrześcijańskich Włocławek i okolice, Włocławek 1937
-Stadtplan Leslau, Leslau, im Januar 1940, ksero w zbiorach autora
-Alphabetisches Strassenverzeichnis der Stadt Leslau, Leslauer Druckerei,
Horst-Wessel-Str. 4, Włocławek około 1941, ksero w zbiorach autora
-Verzeichnis der deutschen Industrie Handwerks u. Handelsbetriebe in Leslau
a. d. Weichsel, Włocławek około 1942, ksero w zbiorach autora
-Dział Informacyjny: Rzemiosło Włocławskie [w] Nie Zapomnimy Nigdy, Włocławek
1947
-Włocławek, [w:] Informator Branżowy woj. Pomorskiego Vademekum Spółdzielcy, Kupca
Rzemieślnika i Przemysłowca Toruń 1948, s. 178, 181-183, 185-187, 189-190, 192-196
-Informator Usługowy miasta Włocławka na rok 1983 , Włocławek, grudzień 1982
-Informator Usług woj. Włocławskiego na rok 1985, Włocławek 1985, s. 5-75
-Zakłady Rzemieślnicze we Włocławku [w:] Spis Telefonów teleksów i adresów
województwa włocławskiego. Włocławek 1990 s. 85-98. Patrz też pozostałe
miejscowości woj. Włocławskiego s. 100-179
-Wiech S., Rzemieślnicy małych miasteczek guberni kieleckiej 1870 - 1914
Kielce 1995 ;
-Informator, Izbica Kuj., Brześć Kuj., Kowal, Włocławek Rzemiosło 1996
Kolor Druk Włocławek 1996
-Informator Usługowy Rzemiosła. Cech Rzemiosł Różnych, Włocławek 2001
-Przewodnik po wystawie - Rzemiosło ze zbiorów muzeum, Bydgoszcz, Muzeum
Okręgowe 1993
-Program 1. Włocławski Festiwal Kultury-Nauki-Techniki Włocławskie Towarzystwo
Naukowe 14-16 października 2005
-Program 2. Włocławski Festiwal Kultury-Nauki-Techniki Włocławskie Towarzystwo
Naukowe 18-20 maja 2006
INNE űRÓDŁA OPUBLIKOWANE:
-Pozdro Z., Uczniowie i towarzysze Cechu Krakowskiego od drugiej poł. XIV w. do poł.
XVII [w:] Studia nad historią prawa polskiego, Lwów 1900 ;
-Bruszewski W., Praktyczne wskazówki dotyczące sztuki fotografowania
Amatorskiego, 1905 .
-Brykczyński A., Przemysł ludowy. Warszawa 1909 ;
-Groszkowski T., Monografia Cechu mosiężników i brązowników starej Warszawy
1789-1914, Warszawa 1922 ;
-Bractwo Szewców (założone około 1595 r.) ... piwowarów, krawców, kupców, rzemieślników,
garncarzy, łuczników i t. p., [w;] Monografia Brześcia Kujawskiego Pamiatka 700-Lecia Kościoła
Parafialnego, Skreślił Ks. Stefan Kuliński, Włocławek 1935, s. 71
-Kwestia Społeczna w Rolnictwie [w:] Monografia Powiatu Włocławskiego t. 1 Włocławek 1930
-Pamiętnik Zjazdu Rzemiosła Pomorskiego w Bydgoszczy 30.10.1938
http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=10933&dirids=1
-Kostrzewski B., Rzemiosło u Polan, Wiedza Powszechna 1946 ;
-Oddz. Kultury i Prasy 2. Korpusu A.P., SPIS Poległych-żołnierzy pochowanych na
cmentarzu Monte Cassino, Rzym 1946.
-Układ Zbiorowy Pracy Dla Pracowników Instytucji Społecznych, Warszawa1948.
-Rewski Z., Majstersztyki Krakowskich Cechów murarzy i kamieniarzy XVI - XIX w.,
Wrocław 1954 ;
-Samsonowicz H., Rzemiosło wiejskie w Polsce XIV-XVI w. Warszawa 1954 ;
-Małowski M., Rzemiosło Polskie w okresie odrodzenia, Warszawa 1954 ;
-Kostrzewski J., Kultura prapolska, Warszawa 1962 ;
-Rzemiosło [w:] 20-lecie Drobnej Wytwórczości w PRL, Warszawa 1966.
-Monografia Brześcia Kujawskiego, Włocławek 1970, s. 27, 29, 49, 55-58, 62, 76-79,
82-83, 86, 103, 110-111, 113, 134, 138-139, 141, 145, 152-153, 155-156 i 166.
-Wojciak J., Patriotyczna Działalność Rzemiosła Bydgoskiego w Latach Zaboru
Pruskiego, Bydgoszcz 1980.
-Kotowski W., Rzemiosło Bydgoskie I Izby Rzemieślnicze w Regionie Pomorski-
Kujawskim w okresie Międzywojennym, Bydgoszcz 1980.
-Perlińska A., Wkład Rzemiosła Bydgoskiej Izby Rzemieślniczej W 35-Letnie Dzieło
Budowy PRL, Bydgoszcz 1980.
-60 lat Izby Rzemieślniczej w Bydgoszczy 1920-1980, Bydgoszcz 1982.
-Drobnomieszczaństwo związane z rzemiosłem [Warszawy], [w:] Drobnomieszczaństwo
XIX i XX wieku, PWN Warszawa 1984, s. 286-290.
-Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku [w:] Rzemiosło regionu pomorsko-kujawskiego
Skorczewski M., Bydgoszcz 1985, s. 66
-Spółdzielnia Rzemieślnicza Wielobranżowa we Włocławku i Spółdzielnia
Rzemieślnicza Branży Budowlanej we Włocławku [w] Rzemiosło regionu pomorsko
-kujawskiego, Skorczewski M., Bydgoszcz 1985, s. 98.
Skorczewska M., Rzemiosło regionu pomorsko-kujawskiego w 40-leciu PRL,
Bydgoszcz 1985, s. 11, 15, 16, 17, 20, 22, 23, 26, 27, 28, 29, 68, 100, 101, 102, 109, 112,
113, 115, 117, 119, 121, 122, 127, 141, 145, 147, 148 i 158.
-Nikonowicz O., Ciechurski Ignacy, [w:] Zasłużeni dla Włocławka (XIII-XX wiek), pod red.
Wojciechowskiego M., Włocławek 1991.
-Nikonowicz O., Kochanowicz Józef, [w:] Zasłużeni dla Włocławka (XIII-XX wiek), pod red.
Wojciechowskiego M., Włocławek 1991 .
-Jarzębowski R., Włocławski Sport, WTN-Włocławek 1992, s. 35, 132, 133 ...
-Zapiski Kujawsko Dobrzyńskie Tom 13, Mniejszości narodowe na Kujawach wschodnich
i w ziemi dobrzyńskiej, WTN Włocławek 1999, s. 14-20, 39, 73, 75, 149-156, 163, 251,
325-327, 330-331, 341.
-Włocławek i Jego Dzieje Na Tle Przemian Kujaw I Ziemi Dobrzyńskiej, Włocławek 1995.
-Kubiak W., Żydzi w Lubrańcu. Z dziejów Lubrańca Włocławek 2002
-Kołtuniak J., Radziejów w Latach 1945-1950, [w:] pod redakcja Karczewskiego D.,
Radziejów poprzez stulecia. Włocławek-Radziejów 2002, s. 294.
Wąsacz J., Szlakiem Wspomnień Żołnierzy-Górników Z Lat 1945-1959
Wrocław 2002, s. 75.
Biegański Z., Sądownictwo i skazani na śmierć z przyczyn politycznych w
Województwie Pomorskim (bydgoskim) w latach 1945-1956, Bydgoszcz 2003
s. 67, ... 173, ... 403-404, ... .
-Księga Polskiego Rzemiosła, Bydgoszcz 2004.
-Pro Memoria (1941-1944), Warszawa-Pułtusk 2004/2005, s. 54 ...
-Kazimierz Wielki Oraz Niepospolici Z Kowala i Okolic - Słownik Biograficzny.
Włocławek-Kowal 2006, s. 93, 273, 277, 279, 297-300, 302, 306 309-310, 319, 324,327 i 333.
-Dziki T., Z dziejów Kowala w latach 1815-1869 [w:] Kowal Poprzez Wieki, pod redakcją
Zasady Z., J., Włocławek-Kowal 2007, s. 61, 69-74 i 76-78.
-Wykaz imienny (186) rzemieślników miasta Kowala z 1852 r. wraz z wartością ich
zakładów (w rub.), [w:] Dziki T.,- Z dziejów Kowala w latach 1815-1869, [w;] Kowal Poprzez
Wieki, pod red. Zasady Z., J., Włocławek-Kowal 2007, s. 80-86.
-Osmałek M., Z., Mniejszość żydowska Kowala w latach 1918-1945, [w:] Kowal Poprzez
Wieki pod red. Zasady Z., J., Włocławek - Kowal 2007, s. 121, 122, 129, 132, 134-136, 144
i 156.
-Relacje, Rzemieślników, pracowników, uczniów zak. rzemieślniczych i administracji Cechu.
CZASOPISMA :
ABC dla Włocławka i Kujaw, Dziennik Kujawski, Dziennik Wieczorny, Echo Kujawskie, Express Kujawski, Gazeta Kujawska, Gazeta Rzemieślnicza, Kronika Diecezji Włocławskiej, Ilustrowany Kurier Polski, Miesięcznik Ilustrowany, Nowości Włocławskie, Nowy Rzemieślnik, Nowe Kujawy, Orędownik, Praca Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, Puls Tygodnia, Słowo Powszechne, Wiadomości Włocławka, Życie Rzemieślnicze, Życie Włocławka i Okolic.
ODZNACZENIA :
-R. P. Minister Przemysłu i Handlu Stwierdza niniejszym,ż e w uznaniu wybitnych zasług położonych przez Pana Modrzejewskiego Kazimierza z Włocławka woj. Warszawskiego w ciągu trzydziestu ośmiu lat pracy w rzemiośle polskim przyznał Mu ODZNAKĘ ZA WYBITNE ZASŁUGI W PRACY W RZEMIOŚLE., Warszawa, dnia 11 grudnia 1931 r. Minister Przemysłu i Handlu podpis nieczytelny. Nr. PD. 1981/92.
WYRÓŻNIENIA :
-Izba Rzemieślnicza we Włocławku nadaje [W]roniskiej Klarze, mistrzowi rzemiosła
krawieckiego DYPLOM UZNANIA za dobre nauczanie rzemiosła - krawieckiego damskiego.
Którego prace wyróżnione na WYSTAWIE PRAC UCZNIOWSKICH RZEMIOSŁA woj.
Warszawskiego we Włocławku (24-31 października 1937 r.) Podpisy: Dyrektor Izby
Łazarewicz, Prezes Izby: [-]. Włocławek, listopad 1937 r.
-DYPLOM UZNANIA, Przyznany Firmie CHACHULSKIEJ HELENIE za udział w KIERMASZU
WYSTAWIE, urządzonym przez Kujawski Oddział Stowarzyszenia Kupców Polskich we Włocławku
w Muzeum Ziemi Kujawskiej od dnia 4 do 11 grudnia 1938 r., Podpisy Sekretarz: Sadowski [-],
Prezes: Oźminkowski [-].
WYSTAWY :
-Kujawska Wystawa Regionalna - Dział VIII Rzemiosło, Chałupnictwo, Przemysł
Ludowy, Biuro wystawy Wydział Techniczny Magistratu miasta Włocławka pokój 13
Włocławek od 20 czerwca do 20 lipca 1930 r.[w] Życie Włocławka i Okolic - styczeń 1930
-Wystawa prac warsztatowych i szkolnych młodzieży rzemieślniczej i zabytków
cechowych w Warszawie, Izba Rzemieślnicza w Warszawie - sale Rady Miejskiej,
10-17.06.1933 [w] Pismo Izby Rzemieślniczej w Włocławku Nr. IV-0-0-23 z dnia 22.05.1933
-Wystawa Przemysłowo - Rzemieślnicza, (organizator brak danych) z okręgu Izby we
Włocławku odznaczono - Włocławek, Skonieczny Wincenty... medal złoty, Ciechurski Ignacy
...medal srebrny, Łukomski Kazimierz...medal brązowy, Bykowski Lucjan... medal brązowy
Frankenstejn Jan...list pochwalny ..., Gdynia 29 czerwica do 1 września 1935.
-Rzemiosło w dokumencie archiwalnym, Izba Rzemieślnicza w Bydgoszczy, 1981.
-Dawne płockie fotografie w zbiorach Muzeum Mazowieckiego w Płocku (... ponadto
prowadził Zientarski Płocką Szkołę Retuszerii oraz filialny zakład we Włocławku...) Muzeum
Mazowieckie w Płocku, Ostrowska B., Płock 1983
-Wystawa rzemiosła artystycznego i prac uczniów rzemiosła z województwa
Włocławskiego. Sala konferencyjna KW PZPR, kwiecień 1986. Organizator ...
Ilustrowany Kurier Polski z dnia 17.04.1986.
-Obyczajowość i kultura cechów rzemieślniczych, Muzeum Ziemi Kujawskiej
i Dobrzyńskiej we Włocławku 1991 .
-Tłoki Pieczętne, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Organizator wystawy
Bokota P., maj 1992.
-Pamiątki rzemiosła cechowego na Kujawach i Ziemi Dobrzyńskiej, Muzeum Ziemi
Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Organizator wystawy Bokota P., październik 1996 .
- Włocławska Wystawa wyrobów i usług rzemieślniczych, Cech Rzemiosł Różnych we
Włocławku. Organizator wystawy - Zarząd i Kierownictwo CRR we Włocławku.
12 - 17 kwietnia 2000.
-Orzeł Polski - Przeszłość i Teraźniejszość, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we
Włocławku. Komisariat wystawy Cieślak M. i Wąsik T., 24 stycznia - 4 maja 2003.
-Na progu Niepodległości Włocławek w latach 1914 - 1921, Muzeum Ziemi Kujawskiej
i Dobrzyńskiej. Komisariat wystawy Cieślak M. i Wąsik T., 10 listopada 2004 - 11 kwietnia 2005
-Włocławskie Cechy rzemieślnicze 1945 - 1954, Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku.
Autor wystawy Sobczak R., 14 - 15 października 2005 .
-Włocławskie Towarzystwa Sportowe w XIX i XX wiek, Muzeum Ziemi Kujawskiej
i Dobrzyńskiej we Włocławku. Komisariat Wystawy Marciniak M. i Wąsik T.
16 grudnia -3 kwietnia 2006
-Rzemiosło Włocławskie w dokumentach od XV do XX wieku. Muzeum Historii Włocławka
ul. Szpichlerna 19. Organizatorzy Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku Sobczak R., Muzeum
Historii we Włocławku ... 18 maja - 30 czerwca 2006
-Izba Rzemieślnicza we Włocławku w latach 1929-1939. Wystawa przygotowana przez Ryszarda Sobczaka
(Cech Rzemiosł Różnych); Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku, ul. Ks. Skorupki 4: b.o. wieku.
Organizator: Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku, Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku,
17-18.05.2007.
KONKURSY:
-Konkurs na godło państwowe [w:] Rzeczy piękne - miesięcznik Nr 3, maj 1919
-Konkurs na projekty zdobnicze dla rzemiosła malarskiego, Instytut Badań i Rozwoju
Rzemiosła w R. O. (Muzeum Rzemiosła i Sztuki Stosowanej w Warszawie) [w:] Rzemieślnik
Nr. 47 z dnia 24.11.1935.
-Konkurs na pamiętnik rzemieślnika ..., z inicjatywy "Kuriera Polskiego" [w:] Rzemieślnik
z dnia 28.04.1991.
-Wybieramy Rzemieślnika Roku 2007. ... Laureat z rejonu Włocławka... zakwalifikuje się
do wojewódz. etapu plebiscytu Rzemieślnika Roku, [w]: Nowości Włocławskie z 10.11.2007
SZKOŁY I KURSY:
-...Włocławek dnia 13 czerwca 1865 r., Zawiadamiam Pana Prezydenta m. Włocławka że
zakończenie roku szkolnego w Szkołach Elementarnych tutejszego Miasta następuje:
1. dnia 19.06.1865 o godz. 9 - rano w Szkole Elementarnej Ewangelicznej
2. tegoż dnia popołudniu o godz. 3 w Szkole Elementarnej Żeńskiej Katolickiej
3. dnia 20.06.1865 o godz. 3 - po południu w Szkole Rzemieślniczo-Niedzielnej
4. dnia 21.06.1865 o godz. 9 - w Szkole Elementarnej Katolickiej Męskiej
5. dnia 22.06.1865 o godz. 3 po południu w Szkole Elementarnej Żydowskiej
Egzaminy Szkoły Rzemieślniczo-Niedzielnej odbywać się będą w Gmachu Szkoły
Powiatowej, egzaminy zaś innych szkół..... . Zbiory AP O/Włocławek
-...Egzaminy wstępne do Szkoły Handlowej męskiej odbędą się dnia 4, 5 i 9 stycznia
od godz. 9 rano w lokalu tymczasowym ul. Kaliska 12 (Żelazna 9). Dyrektor Szkoły
J. Szczepański. Ostatnie Wiadomości nr 3, Pismo codzienne, polityczno społeczne
Włocławek 03.01.1915
-Statut Zakłady Rzemieślniczo-Wychowawcze pod wezwaniem Św. Józefa w
Nowym Mieście nad Pilicą Oddział we Włocławku z dnia 21.07.1921.
Zbiory AP. O/Włocławek.
-... Kierownikiem oddziału we Włocławku Zakładów Rzemieślniczo-Wychowawczych pod
wezwaniem Św. Józefa na Glinkach, wyznaczonym jest przez Zarząd Centralny Czesław
Romanowski zastępcą Feliks Samczyk. ... Nowe Miasto nad Pilicą 10.08.1921. Zbiory
AP. O/Włocławek
-Zawiadomienie o założeniu Włocławskiego stowarzyszenia" Zakłady Rzemieślniczo
-Wychowawcze pod wezwaniem Św. Józefa w Nowym Mieście nad Pilicą"
zarejestrowanym przez Urząd Wojewódzki Warszawski pod Nr. 100, zanotowano
dnia 05.09.1921. Zbiory AP. O/Włocławek
-Miejska Zawodowa Szkoła Dokształcająca, ul. 3-go Maja 7 [w:] Przewodnik
Ilustrowany Po Włocławku, Włocławek 1922 s. 11. Zbiory autora
-Miejskie Kursy Wieczorowe dla dorosłych m. Włocławek prowadzi od 1918, ...
zmierzając w kierunku nauczania analfabetów płci obojga. ... Uczestnicy kursów rekrutują się
przeważnie z klasy robotniczej, rzemieślniczej i służby domowej ... .
Miejska Szkoła Zawodowa Dokształcająca dla młodzieży męskiej zatrudnionej w
rzemiośle, przemyśle, handlu i instytucjach użyteczności publicznej, powstała z przekształcenia
istniejących we Włocławku od roku 1918, Kursów Zawodowych Wieczorowych a od 1919 Szkoła
Zawodowa Dokształcająca Polskiej Macierzy Szkolnej.... Prawnym właścicielem szkoły jest
Magistrat m. Włocławka, Kierownikiem zaś Edward Benken. Szkoła Dokształcająca jest
obowiązkową dla młodzieży od 14 do 18 lat. ... [w:] Krzewski S., Rozwój Samorządowy
m. Włocławka w Polsce Odrodzonej, Włocławek 1926, s. 90.
-Państwowa Niższa Szkoła Techniczna powstała z inicjatywy grona osób prywatnych
które, rozumiejąc doniosłość kształcenia inteligentnych rzemieślników powzięły myśl
stworzenia na terenie Włocławka tego rodzaju placówki oświatowej. Inicjatywę tę poparł
Magistrat m. Włocławka ... Począwszy od roku 1920 Szkoła mieściła się w wynajętym lokalu
w roku 1924 została przeniesiona do gmachu własnego... Dyrektorem jest inz Sikorski
Mieczysław [w:] Krzewski S., Rozwój Samorządowy m. Włocławka w Polsce Odrodzonej,
Włocławek 1926, s. 104.
-Świadectwo o postępach ucznia klasy I-ej metalowej ... na rok szkolny 1926/7, Miejska
Szkoła Zawodowa Dokształcająca we Włocławku. Zbiory AP O/Włocławek
-Okólnik nr 13 Izby Rzemieślniczej we Włocławku z dnia 21.12.1929
dot. spraw terminatorów (umów, egzaminów ...) w zbiorach CRR we Włocławku.
-Państwowa Szkoła Rzemieślniczo-Przemysłowa, ul. Rolińskiego 1 tel. 255, [w:] Kalendarz
Kujawianin na rok 1933. - (Historia Szkoły) http://zst.com.pl/
-Państwowa Szkoła Rzemieślniczo-Przemysłowa (męska), w stopniu likwidacji [w:]
Tygodnik Rzemiosło Nr 37 z 15.09.1935.
-Tematy wykładów i wykładowcy na Kursie (1-2 XII 1935 r., we Włocławku) dla
przewodniczących Komisji Egzaminacyjnych i Kwalifikacyjnych. Otwarcie Kursu przez
Budzanowskiego Józefa Prezes Izby Rzemieślniczej we Włocławku. Temat:
1) "Sprawy terminatorskie" wygłoszony przez Gąsiorowskiego H., referenta Izby
Rzemieślniczej we Włocławku.
2) "B.O.H.R. i realizacja jego zadań", wygłoszony przez Rakowskiego Antoniego
Kierownika B.O.H.R. oddział przy Izbie Rzemieślniczej we Włocławku.
3) "Podstawy dopuszczenia i technicznego sposobu przeprowadzenia egzaminów
czeladniczych i mistrzowskich" wygłoszony przez Misiaka Jana referenta Izby
Rzemieślniczej we Włocławku.
4) "Podstawy dopuszczenia i techniczny sposób przeprowadzenia badań
kwalifikacyjnych" wygłoszony przez Gerszonowicza E. referenta Izby Rzemieślniczej,
[w:] Streszczenie wykładów wygłoszonych na dwudniowym Kursie dla przewodniczących
Komisji Egzaminacyjnych i Kwalifikacyjnych 1-2 XII 1935 we Włocławku.
-Państwowe Gimnazjum Mechaniczne we Włocławku z klasami 1a, 1b i 2b - otwarte rok
szkolny 1935/1936, [w:] Sprawozdanie Izby Rzemieślniczej we Włocławku za rok 1936.
Nakładem Izby Rzemieślniczej we Włocławku 1937.
-Miejska Szkoła Zawodowa Dokształcająca, ul. Łęgska 20, [w:] Kujawianin na 1938
Informator Handlowo-Przemysłowy.
-Zakład Rzemieślniczo Wychowawczy przy ul. Leśnej 24, wznawia swoją działalność
Do internatu celem kształcenia zawodowego będzie przyjmowana młodzież męska w wieku
10-18 lat ... [w:] Wiadomości Włocławka z 31.01.1945.
-Wznowił swoją działalność Instytut Naukowo - Rzemieślniczy [w:] Wiadomości Włocławskie
nr 90 z dnia 17.05.1945 .
-Związek Cechów Rzemieślniczych we Włocławku w porozumieniu z władzami szkolnymi
organizuje kurs szkolny 6-tygodniowy dla uczni rzemiosła którzy chcą przystąpić
do egzaminów czeladniczych ... Wiadomości Włocławskie nr 132 (sobota) 07.07.1945.
-Uchwała z dnia 24.07.1945 ... Zarząd Miasta Włocławka z dniem 03.09.1945 powołał na rok
szkolny 1945/1946, Publiczną Szkołę Dokształcania Zawodowego, dla wszystkich
uczniów: przemysłu rzemiosła i handlu w tym dla młodocianych ... . Zbiory AP. O/Włocławek
-Zakład Rzemieślniczo Wychowawczy pod wezwaniem Św. Józefa, Oddział we
Włocławku, prowadzi DOM DZIECKA dla 50 chłopców w wieku 14 do 18 lat, których kształci
w zawodach: piekarskim, ogrodniczym i kowalskim przy ul. Leśnej 24 oraz szewskim,
cholewkarskim krawieckim, stolarskim i introligatorskim przy Pl. Kopernika 5/6 ... [w:] Nie
zapomnimy nigdy Wyd. Polskiego Związku Zachodniego Obwód we Włocławku-Włocławek 1947
-Kurowski I., Czeladnik rzemieślniczy dawniej i dzisiaj [w:] Księga Rzemiosła Polskiego
Łódź 1949
-Szkoła Rzemiosł Budowlanych otwarta we Włocławku, Gazeta Kujawska z dnia
23.08.1958, patrz też Rys Historyczny Szkoły (1958-2005) [w:] Monografia Zespołu Szkół
Budowlanych we Włocławku 1958-2005, Włocławek 15.10.2005.
-Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie z dnia 01.10.2005 egzaminów na tytuł
czeladnika i mistrza w zawodzie: http://www.mein.gov.pl/prawo/wszystkie/rozp_383.php
-Nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych
sprawują : http://www.gazetapodatkowa.pl/przepisy.php?s=2&pkt=45&id=62254
BANKI I KASY:
-Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe Rzemieślników i Drobnych Kupców
m. Włocławka, którego ustawę (dawne określenie statutu) zatwierdzono już w 1904 r.
[w:] Zapiski Kujawsko Dobrzyńskie Tom 13 ... Włocławek 1999, s. 39.
-Statut kasy Spółdzielczej rzemieślniczej i drobnych kupców miasta Włocławka
z odpowiedzialnością ograniczoną. Zawiera 25+2 strony. Zarejestrowany w Sadzie Okręgowym
we Włocławku dnia 17.03.1922. W zbiorach AP O/Włocławek.
-Kredyty dla rzemiosła i drobnego kupiectwa w komunalnej kasie Oszczędnościowej
miasta Włocławka [w:] Biuletyn nr 1, Oddziału Kujawskiego Stowarzyszenia Kupców
Polskich. Włocławek, 25.04.1929 r. W zbiorach Gdaniec Z.
-Bank Rzemieślników i Drobnych Kupców, spółdzielnia z ogr. odpow., ul. 3-go Maja 7
Dyr. A., Michałowski, [w:] Kujawianin Kalendarz na rok 1930, s. 51.
-Bank Rzemieślników i Drobnych Kupców, Spółdzielnia z ogr. odpowiedzialnością,
ul. 3 Maja 7 tel. 1204, dyr. Tetelbaum [w:] Kalendarz Kujawianin na rok 1939.
-Bank Gospodarstwa Społecznego, zbiornica rezerw pieniężnych świata pracy. Gromadzi
wolne środki pieniężne i zasila przyjaznym i dogodnym kontem gospodarkę spółdzielczą i
spółdzielczo zorganizowanych drobnych rolników i rzemieślników ... Oddział B.G.S. we
Włocławku Pl. Wolności 1, tel. 15-11, 15-12. [w:] Nie zapomnimy nigdy!, Wyd. Polskiego
Związku Zachodniego Obwód Włocławek - Włocławek 1947
-Wargoś E., Kredyty bankowe dla rzemiosła [w:] Księga Rzemiosła Polskiego, Łódź 1949
-Bank Rzemiosła i Handlu Oddział we Włocławku. Patrz pismo do Komitetu Budowy
Pomnika Wdzięczności w Włocławku [w:] AP O/Włocławek, Zespół M.R.N. i Z.M., L. 1945-1950
ZWIAZKI, STOWARZYSZENIA, TOWARZYSTWA I KLUBY:
-Tow. Rzemieśln. i Przemysł. Chrześcijan Włocławek , Gęsia 13, [w:] Kalendarz Kujawianin
na rok 1913, s. 126.
-...Włocławskie Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe dla Chrześcijan, wykaz
osób do reprezentowania na ... zebraniu tegoż towarzystwa, na okres 1914/1916. Zbiory CRR
we Włocławku.
-Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Rzemieślników Włocławskich, Stary Rynek 13
założone w 1906 r., członków 64. Zarząd: Gólczyński Józef, Brzechwa Władysław, Gutowski
Tadeusz ... [w:] Kalendarz Kujawianin na 1918
-Towarzystwo Chrześcijańskich Rzemieślników i Przemysłowców, Stary Rynek 13
[w:] Przewodnik Ilustrowany po Włocławku, Włocławek 1922, s. 12
-Chrześcijańskie Towarzystwo Rzemieślników i Przemysłowców Polskich,
ul. Kościuszki 6. Mirewicz Stanisław-prezes, Nowakowski Jan-sekretarz. [w:] Krzewski S. Rozwój
Samorządowy m. Włocławka w Polsce Odrodzonej, Włocławek 1926, s. 225.
-Hufiec Włocławski Męski - Komendant dh Ks. Antoni Bogdański; przyboczny dh Teofil
Woźnicki lekarz Hufca - dr. J. Burzyński (ul. Brzeska) skarbnik dh Eug. Gólczyński (Bulwarowa).
Drużyn 12. [Drużyna] II-a im. Tad. Kościuszki - rzemieślnicza - Komendant dh Franciszek
Kordyla. Zastępca dh K. Buczkowski. Izba drużyny Litewska 16. [w:] Przewodnik Ilustrowany
Po Włocławku, Włocławek 1922, s. 112.
-W roku 1915 z plutonu młodzieży rzemieślniczej przy drużynie szkolnej zorganizowała się
samodzielna drużyna rzemieślnicza im. Tadeusza Kościuszki. [w:] Krzewski S.
Rozwój Samorządowy m. Włocławka w Polsce Odrodzonej, Włocławek 1926, s. 111.
-Zjazd Harcerstwa Polskiego ... w roku 1915 tworzy się samodzielna drużyna rzemieślnicza
im. Tadeusza Kościuszki ... [w:] Życie Włocławka i Okolic Nr. 6-7-8 z 1929
-Związek Legionistów Polskich, Oddział Kujawski w Włocławku, ul. Kościuszki 16
(świetlica strzelecka) Placówki zawodowe ... rzemieślnicza ..., [w:] Kalendarz Kujawianin
na Rok 1930, s. 44.
-... W roku 1905 w listopadzie powstały we Włocławku dwa pokrewne stowarzyszenia:
Chrześcijańskie Stowarzyszenie Robotników polskich i Chrześcijańskie
Stowarzyszenie Rzemieślników i Przemysłowców polskich. Stowarzyszenia
te powstały w listopadzie 1905 r., a więc zaraz po wydaniu przez cara manifestu z obietnicą
konstytucji ... . [w:] Jednodniówka KU UPAMIĘTNIENIA Trzydziestolecia 1903-1933 Ruchu
Chrześcijańsko-Społecznego we Włocławku, Włocławek 1933, s.1 i 8 .
-Związek Rzemieślników Chrześcijan, Kościuszki 6 [w:] Kalendarz Kujawianin na Rok 1930
-Rodzina Rzemieślnicza, pierwszy Zarząd w 1934 - Bachrowa J., Banasiak I., Bromont K.,
Kozłowska J., Hibner F., Gnezner H., Oster B.
-Związek Robotników i Rzemieślników Zjednoczonych Zawodowo ..., sekretariat
okręgowy Włocławek ul. Szkolna 2. [w] Kalendarz Kujawianin na Rok 1939
-Związek Rzemieślników Żydowskich, ul. Królewiecka 16 [w:] Kalendarz Kujawianin
na Rok 1939
-Zrzeszenie Rzemieślników Chrześcijan im. J. Kilińskiego we Włocławku (obecnie Związek
Rzemieślników Chrześcijan we Włocławku), [w:] Rzemiosło w Obranie Kraju (Gazeta
Przemysłowo-Rzemieślnicza, Warszawa 16-17.VII.1939, s. 42.
-Kujawski Klub Wioślarski Rzemieślników Włocławskich - Otwarcie przystani i poświęcenie
Sztandaru ... [w:] Gazeta Kujawska 22.08.1947.
-Związek Cechów Rzemieślniczych, Kościuszki 6 - tel. 1592, [w:] Informator Branżowy
Województwa Pomorskiego Toruń 1948, s. 193
-Protokół z Walnego rocznego zebrania Kujawskiego Klubu Wioślarskiego Rzemieślniczego
we Włocławku, odbytego w dniu 30.01.1949 w lokalu Związku Cechów Rzemieślniczych ul.
Kościuszki 6, przy udziale 39 członków Klubu.... Zebranie zagaił Sekretarz Klubu Druh Retecki ...
Zbiory CRR we Włocławku.
CHÓRY I ZESPOŁY:
-Obecny Chór rzemieślniczy "LUTNIA" związany z rzemiosłem, 1916 - 1918, działał przy
Towarzystwie Rzemieślniczym, od 1965 i nadal pod opieką Cechu Rzemiosł Różnych we
Włocławku.
-... Spotkanie uświetnił Włocławski rzemieślniczy chór "Lutnia", występował także dla gości
big-beatowy zespół "Arkany" działający przy Włocławskim Cechu [w:] Rzemiosło toruńskie
we Włocławku, Ilustrowany Kurier Polski nr 147 z 23.06.1970.
-Zespół instrumentalny "Fatum 73" - działa przy Wojewódzkim Domu Rzemiosła we Włocławku
[w:] Włocławskie Migawki, Ilustrowany Kurier Polski Nr 151(9714) z 07.07.1976.
PETYCJE - PROTESTY - STRAJKI:
-Po otrzymaniu podwyżki ... czeladnicy szewscy wrócili do pracy [w:] Słowo Kujawskie
(poprzednio Słowo Polskie) z dnia 02.12.1920.
-Aby zapobiec strajkowi. Majstrowie piekarscy nie chcąc dopuścić do strajku dobrowolnie
przyznali czeladnikom 50 proc. podwyżkę, [w:] Słowo Kujawskie z dnia 03.09.1922, s. 2.
-Zakończony strajk szewców i kamaszników (1932) [w:] Starostwo Powiatu Włocławskiego
1918-1939, AP/Włocławek
-Piekarze Bronią się Przeciwko Zamykaniu Piekarń [w:] Echo Kujawskie
z dnia 11.04.1936
-Strajk w Przemyśle Budowlanym Zlikwidowany [w:] Echo Kujawskie z dnia 10.04.1937
-Trybówka (nazwa kary cechowej) - była rodzajem listu gończego rozsyłanego do cechów innych
miast o nieprzyjmowanie danego czeladnika do pracy. Czytaj więcej, Konarska B., Bunt
Czeladzi Rzemieślniczej w dawnych wiekach [w:] Rzemiosło... s. 11-12
ODEZWY :
-Odezwa do Rzemiosła Chrześcijańskiego i zrzeszonego w Cechach
Włocławek dnia 4 kwietnia 1939 r.
Cech Rymarzy Siodlarzy Tapicerów i Powroźników Chrześcijan we Włocławku.
Ojczyzna nasza znajduje się w wielkiej potrzebie. Oto hasło które potężnym echem odbiło
się w sercach wszystkich Polaków ... .Rzemiosło Włocławskie musi stanąć dziś do apelu
i znów musi przodować w ofiarności na rzecz naszej armii. Niech każdy uczestnik złoży na
Fundusz Obrony Narodowej, wszystko co może, wszystko na co mu pozwala jego egzystencja.
Zarząd Cechu Rymarzy, Siodlarzy, Tapicerów i Powroźników - Chrześcijan, Starszy Cechu
Walter R. (lista 18 rzemieślników z ofiarowaną sumą).
OFIARODAWCY, CZYNY SPOŁECZNE:
Ofiarodawca, Delegacja Izby Rzemieślniczej we Włocławku złożyła 5000-zł na FON
-p. Wojewodzie ... [w:] Echo Kujawskie z 04.02.1937.
Ofiarodawca, Związek Cechów Rzemieślniczych we Włocławku złożył niniejszym
zł 400 - jako ofiarę na sztandar dla jednostki wojskowej. Wiadomości Włocławskie
z 14/15.08.1945.
Ofiarodawca, Cech Bednarzy, Stolarzy, Kołodziei i Koszykarzy - 650 zł na "Caritas"
[w:] Wiadomości Włocławskie z 15.12.1945.
Rzemieślnicy na RTPD. Włocławski Oddział Izby Rzemieślniczej oraz Związek
Rzemieślników wpłacili na ręce prezydenta miasta tow. Kubeckiego kwotę 5000 złotych
przeznaczając ją na rzecz Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dziecka we Włocławku.
"Gazeta Kujawska" z dnia 19.03.1948.
Oprócz corocznych znacznych świadczeń pieniężnych na rzecz PCK, Centrum Zdrowia
Dziecka, PKPS, Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia, włocławscy rzemieślnicy
realizują wielomilionowej wartości czyny społeczne na rzecz swego środowiska - cechu
i miasta. Wybudowano m.in. Dom Rzemiosła (Włocławek, Pl. Wolności 17), ufundowano
bibliotekę publiczna przy ul. Polewki 24 i przedszkole na Osiedlu Zazamcze, pawilon na
ul. Rzemieślniczej. Za swą wzorową postawę - 22 lipca 1981 r. rzemieślnicy otrzymali od
Miejskiej Rady Narodowej we Włocławku tytuł "Zasłużona Organizacja dla miasta Włocławka"
[w:] Skorczewska M., Rzemiosło regionu pomorsko-kujawskiego w 40-leciu PRL. Bydgoszcz
1985, s. 68.
Czyny i świadczenia społeczne [w:] Skorczewska M., Rzemiosło regionu pomorsko-
kujawskiego ..., Bydgoszcz 1985, s. 119
Rzemiosło Włocławskie uczestniczy w rozbudowie szkoły podstawowej Nr. 19
ul. Szkolna 13 we Włocławku, 1987 - 1989. Przewodniczący Społecznego Komitetu
Rozbudowy Szkoły inż Wacław Kwiatkowski, Starszy Cechu Rzemiosł Różnych we
Włocławku. V-ce Przewodniczący Społecznego Komitetu Rozbudowy Szkoły inż. Janusz Kulesza
Członek Zarządu Pełnomocnik Izby Rzemieślniczej w Bydgoszczy na woj. Włocławskie.
Strona jest w ciągłej rozbudowie
|
